Ενεργειακή «ασφυξία» σε αέριο, ρεύμα και πετρέλαιο απειλεί την Ελλάδα…

Στο επίκεντρο μιας γενικευμένης ενεργειακής κρίσης κινδυνεύει να βρεθεί η Ελλάδα καθώς ένας συνδυασμός παραγόντων με κοινό παρανομαστή τη χρηματοπιστωτική ασφυξία, δοκιμάζει τις αντοχές των συστημάτων ηλεκτρισμού, φυσικού αερίου, αλλά και την
προμήθεια της χώρας σε πετρέλαιο.

Καταρχήν, το σύστημα ηλεκτρισμού της χώρας κήρυξε για αρκετές ώρες χθες το απόγευμα κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και ενεργοποίησε το λεγόμενο «πορτοκαλί» συναγερμό, (ένα βήμα πριν τις περικοπές ρεύματος), κάτι που ως ένα βαθμό οφείλεται στη κρίση φυσικού αερίου που ταλαιπωρεί εδώ και εβδομάδες τη χώρα λόγω της συνεχιζόμενης διακοπής της ροής από Τουρκία.
Κρίση αερίου, βλάβες, λιγνίτης…
Τι συνέβη ; Δύο μονάδες της ΔΕΗ «έσβησαν» καθώς παρουσίασαν ξαφνικά βλάβη, και ήρθαν να προστεθούν σε άλλες… 15 συνολικά μονάδες (13 της επιχείρησης και δύο ιδιωτικές) που τα τελευταία 24ωρα βρίσκονταν εκτός λειτουργίας είτε για λόγους εξοικονόμησης φυσικού αερίου λόγω της ανεπάρκειας του συγκεκριμένου καυσίμου, είτε για προγραμματισμένη συντήρηση, είτε επειδή υπολειτουργούν λόγω κακής ποιότητας του εξορυσσόμενου λιγνίτη. Συνολικά στο διάστημα 5 μμ- 7μμ, εκτός λειτουργίας βρίσκονταν 17 μονάδες ισχύος… 3.500 MW, σχεδόν το 30% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος της χώρας. Την ώρα όμως εκείνη, ο διαχειριστής του συστήματος είχε στη διάθεσή του μόνο 7.600 MW συν 400-500 MW υδροηλεκτρικών, (για τα οποία όμως έχει επιβληθεί πλαφόν στη παραγωγή τους, καθώς η εκτεταμένη χρήση που τους έχει γίνει τα τελευταία 24ωρα για να καλύψουν το κενό των μονάδων φυσικού αερίου, είχε σαν συνέπεια η στάθμη στους ταμιευτήρες της ΔΕΗ να έχει πέσει κάτω από τα επίπεδα ασφαλείας). Στα παραπάνω δεν υπολογίσαμε τυχόν εισαγωγές ρεύματος από γειτονικές χώρες, καθώς τα τελευταία 24ωρα είχαν απαγορευτεί λόγω της παρατεταμένης κακοκαιρίας που πλήττει την ευρύτερη περιοχή.
Τι σημαίνουν όλ’ αυτά ; Ότι το σύστημα λειτούργησε στην ουσία χωρίς εφεδρείες, και πως αν ξαφνικά γύρω στις 8 μμ τύχαινε να πάθει ζημιά άλλη μία μονάδα, ο προγραμματισμός θα τιναζόταν στον αέρα, και οι περικοπές θα ήταν ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν τα χειρότερα.
Τελικά οι δύο μονάδες που είχαν νωρίτερα υποστεί βλάβη επανήλθαν, ο διαχειριστής ήρε την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, και η ελπίδα είναι πως σήμερα δεν θα επαναληφθεί κάποια παρόμοια δυσάρεστη έκπληξη.
Τι δείχνουν όμως τα παραπάνω ; Ότι, το σύστημα, όταν συντρέχουν περισσότεροι του ενός αρνητικοί παράγοντες, λειτουργεί οριακά. Στη μειωμένη εδώ και μια εβδομάδα ροή αερίου από την Τουρκία, προστέθηκαν η αδυναμία χρήσης των υδάτινων αποθεμάτων, η κακή κατάσταση των λιγνιτικών κοιτασμάτων, και φυσικά οι βλάβες μονάδων, η πλειοψηφία των οποίων είναι ηλικίας 35 ετών και άνω και κανονικά θα έπρεπε να αρχίσουν να αποσύρονται.
Και ο εφιάλτης του πετρελαίου…
Σαν να μην έφτανε αυτό, χθες οι ειδικοί άρχισαν πάλι τα σενάρια για το τι θα σημάνει για την Ελλάδα και το κόστος των υγρών καυσίμων στη χώρα μας, μια αυτόματη διακοπή των εισαγωγών πετρελαίου από το Ιράν.
Η αιτία ; Τα «παιχνίδια δύναμης»- όπως τα χαρακτηρίζει παράγοντας του χώρου- της Τεχεράνης με αποδέκτη την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις κυρώσεις που της έχει επιβάλει, με το ισλαμικό καθεστώς να απειλεί χθες το πρωί ότι «θα κλείσει άμεσα τις στρόφιγγες πετρελαίου σε 6 ευρωπαϊκές χώρες». Τη σύγχυση, πυροδότησε είδηση του Reuters ότι σύμφωνα με το αγγλόφωνο πρόγραμμα της ιρανικής τηλεόρασης (Press TV), το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας κάλεσε τους πρεσβευτές 6 κρατών της Ε.Ε. (Ολλανδία, Πορτογαλία, Ιταλία, Γαλλία, Ελλάδα, και Ισπανία) για να τους ενημερώσει ότι σταματούν άμεσα οι εξαγωγές πετρελαίου προς τις χώρες αυτές, ως αντίποινα των κυρώσεων που επέβαλε η ΕΕ στη Τεχεράνη. Το δημοσίευμα διαψεύστηκε λίγες ώρες μετά, από το υπουργείο Πετρελαίου του Ιράν, αλλά στο μεταξύ η τιμή του πετρελαίου είχε προλάβει να «τσιμπήσει» 2 δολάρια στo Λονδίνο (119,8 δολ/ βαρέλι) και 1,1 δολάριο στις ΗΠΑ (101,9 δολ.), για να εκτιναχθεί στα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου μήνα.
Τι θα συμβεί με τις τιμές των καυσίμων ;
Το θέμα ωστόσο είναι άλλο. Τι θα συμβεί αν κάποια στιγμή, πράγματι σταματήσουν οι εισαγωγές ιρανικού αργού στην Ελλάδα ; Έχουν βρει τα ελληνικά διυλιστήρια εναλλακτικές πηγές, και αν «ναι» με τι όρους αγοράς, τι είδους πιστώσεις, και με τι χρονοδιαγράμματα αποπληρωμής ; Διότι, μην ξεχνάμε ότι η υψηλή εξάρτησή της Ελλάδας από το Ιρανικό αργό σχετίζεται άμεσα με τις χρηματοοικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν από τα μέσα του 2011 και μετά τα ελληνικά διυλιστήρια στο να εξασφαλίσουν χαμηλές πιστώσεις. Μόνο η Τεχεράνη προσφέρει τόσο καλούς όρους και τόσο μεγάλες διάρκειες αποπληρωμής, και αυτός είναι ο λόγος που κάποια στιγμή μέσα στο 2011, το μερίδιο ιρανικού αργού στην ελληνική αγορά είχε φτάσει στο 53%, για να υποχωρήσει το Δεκέμβριο στο 36%.
Το πιθανότερο είναι πως ακόμη και αν η Σ. Αραβία καλύψει άμεσα το κενό του Ιράν, και δεν εκτιναχθούν οι τιμές του πετρελαίου, και πάλι μπορεί να ανέβει το κόστος της πρώτης ύλης για τα ελληνικά διυλιστήρια, αφού κανείς άλλος δεν προσφέρει τόσο καλές διευκολύνσεις όσο η Τεχεράνη. Σε μια τέτοια περίπτωση, αν και επισήμως δεν το παραδέχεται κανείς, είναι προφανές ότι θα επηρεαστούν ανοδικά και οι τελικές τιμές των υγρών καυσίμων.

Γιώργος Φιντικάκης