Τα έθιμα του Πάσχα

Tα Έθιμα του Πάσχα αρχίζουν κυρίως την Μ. Πέμπτη γιατί από την ημέρα αυτή αρχίζουν οι προετοιμασίες για το Πάσχα. Από το πρωί οι γυναίκες ζυμώνουν τις κουλούρες της Λαμπρής με διάφορα μυρωδικά και τις στολίζουν με ξηρούς καρπούς και στολίδια από ζυμάρι.
Ανάλογα με τις περιοχές τις ονομάζουν κουτσούνες, κουζουνάκια, κοφίνια, καλαθάκια, δοξάρια, αυγούλες, λαζαράκια.Στη Κορώνη τις ζυμώνουν με λάδι, αμύγδαλα και γλυκάνισο, προσθέτουν και νερό από βρασμένα δαφνόφυλλα για νοστιμιά. Τις “κουτσούνες” τις πλάθουν στρογγυλές ή μακρόστενες και τις στολίζουν με ζυμαρένια στολίσματα. Βάζουν στη μέση ένα αυγό κόκκινο και τις πασπαλίζουν με αμύγδαλα και σουσάμι.

Άλλη ασχολία της Μ. Πέμπτης είναι το βάψιμο των αυγών (γιαυτό και η Μ. Πέμπτη λέγεται και κοκκινοπέφτη). Δεν είναι γνωστό για πιο λόγο βάφονται κόκκινα τα αυγά του Πάσχα. Σύμφωνα με μία παράδοση από την Καστοριά λέγεται ότι όταν αναστήθηκε ο Χριστός, το ανακοίνωσαν σε μία χωρική η οποία όμως δεν το πίστεψε και είπε “Όταν τα αυγά που κρατώ κοκκινίσουν τότε θα έχει πράγματι αναστηθεί και ο Χριστός”. Τα αυγά κοκκίνισαν, και από τότε τα βάφουν κόκκινα.
Χρωματιστά αυγά και ιδίως κόκκινα, συναντούμε στην Κίνα τον 5ο αιώνα για γιορταστικούς σκοπούς. Επίσης και στην Αίγυπτο τον 10ο αιώνα. Χριστιανοί και Μωαμεθανοί τα χρησιμοποιούσαν τον 17ο αιώνα στην Μεσοποταμία, στην Συρία και αργότερα στην Περσία και στην χερσόνησο του Αίμου. Μερικοί θεωρούν πιθανό ότι τα κόκκινα αυγά του Πάσχα διαδόθηκαν μέσω κάποιου αρχαίου εθίμου των Καλανδών σε όλη την Ευρώπη και Ασία μέχρι και τη Κίνα και ότι ξεκίνησαν από την Αίγυπτο.
Για άλλους βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του αίματος του Χριστού, για άλλους είναι έκφραση χαράς για την Ανάστασή του. Το βάψιμο των αυγών γίνεται με μία ορισμένη εθιμοτυπία. Σε πολλά μέρη, όχι μόνο ο αριθμός των αυγών είναι ορισμένος αλλά και τα υλικά της βαφής. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το δοχείο μέσα στο οποίο θα βαφούν τα αυγά πρέπει να είναι καινούργιο και η βαφή δεν πρέπει ούτε να χυθεί, ούτε να την βγάλουν από το σπίτι.

Τώρα το Πάσχα, μέσα σ’ έναν άφθονο λουλουδένιο διάκοσμο έχουμε αυγά κόκκινα, λαγουδάκια σοκολατένια, πρόβατα που θυμίζουν το Χριστό, καμπάνες που φέρνουν το «Χριστός Ανέστη», κεριά με κορδέλες, πυροτεχνήματα και βεγγαλικά για την Ανάσταση.
Ας μάθουμε για μερικά απ’ αυτά
1. Το αυγό: Είναι παγκόσμια σχεδόν η χρήση του στον χριστιανικό κόσμο τις μέρες. Οι ερμηνείες που δίνονται για την προτίμησή του, και μάλιστα σε χρώμα κόκκινο, είναι πολλές. Υποστηρίζουν ότι το αυγό συμβολίζει την ανανέωση της ζωής και την ευγηρία. Για το χρώμα του λέγεται ότι θυμίζει το αίμα του Χριστού.
2. Ο λαγός: Τον βρίσκουμε κι αυτόν στα παιχνίδια και στα δώρα του Πάσχα, αλλά δεν μας είναι γνωστός από την ελληνική παράδοση. Μας ήρθε από τη Δυτική Ευρώπη. Ιδιαίτερα στις γερμανικές χώρες ο λαγός του Πάσχα έρχεται από την εξοχή και φέρνει τ’ αυγά στα παιδιά. Το ζώο αυτό παρουσιάζεται με μαγικές ικανότητες κι είναι συνήθως ταξιδευτής ταχυδρόμος, αλλά και καλό πνεύμα της βλάστησης, πράγμα που το συναντούμε και σε ελληνικά έθιμα θερισμού.
3. Το αρνί: Αυτό είναι σύμβολο καθαρά Ελληνικό. Εκτός από τον «αμνό του Θεού» της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, έχουμε και το πραγματικό σφαγμένο αρνί του Πάσχα, που θα ψηθεί με τον πατροπαράδοτο τρόπο στη σούβλα και θα φαγωθεί στο ύπαιθρο συνήθως.
4. Τα κεριά και τα πυροτεχνήματα: Κι αυτά είναι σύμβολα ελληνικά. Τα κεριά είναι εκκλησιαστικά μαζί και κοσμικά. Κοσμικά είναι κυρίως το μέρος τους που αφορά τις κορδέλες: γαλάζιες για τα αγόρια και ροζ για τα κορίτσια. Κοντά στα κεριά έρχονται και τα πυροτεχνήματα, που είναι σα γέφυρα σήμερα ανάμεσα στο φως της Ανάστασης και στους παλιούς πυροβολισμούς.