Αλλαγή κουλτούρας με διαδικασίες express
7 Δεκεμβρίου 2011 | 10:35 Topics: Αγορά
Αλλαγή κουλτούρας με διαδικασίες express
Καμπανάκι κινδύνου έχει σημάνει στο ΥΠΑΑΝ, που τρέχει να προλάβει τις εξελίξεις δημιουργώντας αναχώματα για το επιχειρείν και τους καταναλωτές, έναντι της κρίσης χρέους της χώρας και κυρίως του ενδεχόμενου πτώχευσης της οικονομίας μας. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου, γνωρίζοντας το τελευταίο διάστημα ότι ο παράγοντας «χρόνος» είναι πολυτέλεια, προσπαθεί να κινηθεί σε γρήγορους ρυθμούς, ώστε να προλάβει τα χειρότερα.
Όπως αναφέρουν πηγές του σελφ σέρβις, το υπουργείο έχει ήδη θέσει προς υλοποίηση τέσσερις πρωτοβουλίες. Αυτές προβλέπουν τη δημιουργία ενός νέου μηχανισμού ενημέρωσης των καταναλωτών για τις τιμές, παρεμβάσεις για τον περιορισμό των διοικητικών στρεβλώσεων που εμποδίζουν την επιχειρηματικότητα, πάταξη των στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό και, τέλος, παρέμβαση από κοινού με το Υπουργείο Οικονομικών για τη δημιουργία νέου ενιαίου πλαισίου ελέγχου του transfer pricing, ώστε να καταπολεμηθούν αποτελεσματικότερα οι επιπτώσεις από τις ενδοομιλικές συναλλαγές, τόσο στις τιμές όσο και στα έσοδα από τη φορολόγηση των πολυεθνικών επιχειρήσεων.Πρόκειται για τέσσερις παρεμβάσεις που, αποσκοπώντας στη διαμόρφωση ενός ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για το επιχειρείν, θέλουν χρόνο για να αποδώσουν, οπότε τίθεται το κρίσιμο
ερώτημα: Πώς θα αντιδράσει το υπουργείο, αν στο μεσοδιάστημα η τρόικα διακόψει τον δανεισμό, οπότε η χώρα οδηγηθεί σε πτώχευση;
Το σελφ σέρβις έθεσε το ανωτέρω ερώτημα σε υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου, από τα οποία έλαβε την απάντηση ότι «σχέδιο υπάρχει, αλλά δεν είναι ανακοινώσιμο». Με δεδομένο ωστόσο ότι, πολλά περιθώρια αντίδρασης δεν υφίστανται, τα ίδια στελέχη ερωτήθηκαν αν στους υπουργικούς σχεδιασμούς περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο παρέμβασης στην ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών (πχ επιβολή διατίμησης σε μια σειρά αγαθών καθημερινής ανάγκης).
Και σε αυτό, όμως, απάντηση από την πλευρά του υπουργείου δεν υπήρξε. Τονίστηκε μόνο ότι έχει μελετηθεί αρμοδίως (ως ακραίο) το ενδεχόμενο της πτώχευσης, ώστε όποιες κι αν είναι οι επιπτώσεις της στην ελληνική οικονομία, το υπουργείο να μπορεί να αντιδράσει προστατεύοντας -στο μέτρο του δυνατού πάντα- τον έλληνα καταναλωτή.
Σε ό,τι αφορά τώρα τις τέσσερις προαναφερόμενες παρεμβάσεις, που στόχο έχουν να λειτουργήσουν ως αντίδοτο στις συνέπειες του επιθετικού κουρέματος των ελληνικών ομολόγων, αλλά και στις γενικότερες επιπτώσεις της κρίσης χρέους στο ευρύ καταναλωτικό κοινό και τις επιχειρήσεις, αυτές θα αρχίσουν να αποδίδουν στους επόμενους μήνες και έχουν ως εξής:
Ενημέρωση των καταναλωτών
Το υπουργείο επεξεργάζεται ένα νέο μοντέλο ενημέρωσης των καταναλωτών για τις τιμές, προκειμένου να τους κατευθύνει στα φθηνότερα αγαθά. Σύμφωνα με πληροφορίες, ως βάση του θα χρησιμοποιεί το Παρατηρητήριο Τιμών. Στόχος του είναι να προσφέρει στους καταναλωτές «μασημένη τροφή» σε ό,τι αφορά τις τιμές, δηλαδή πληροφόρηση για το πού πωλούνται φθηνότερα τα αγαθά, ώστε αφενός τα νοικοκυριά να στραφούν προς καταστήματα και προϊόντα που πραγματικά πωλούνται στις χαμηλότερες τιμές και αφετέρου, να ενταθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των αλυσίδων, αλλά και μεταξύ των προμηθευτών τους.
Αντίστοιχη ανάλυση θα υπάρχει και για τις τιμές των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, ώστε, όπως επισημαίνουν στελέχη του υπουργείου, να διαχυθούν στους καταναλωτές οι σχετικές πληροφορίες, αλλά και να επισημαίνονται οι περιπτώσεις κωδικών που δεν είναι κατ' ανάγκη φθηνότεροι των αντίστοιχων επωνύμων.
Τα ίδια στελέχη δέχονται ότι η λειτουργία του ανωτέρω μηχανισμού θα προκαλέσει αντιδράσεις από τις αλυσίδες λιανικής, ωστόσο το υπουργείο επιμένει στην πρόθεσή του να ενημερώνονται οι καταναλωτές και για τον λόγο αυτό δεν θα κάνει πίσω।
Πάταξη των στρεβλώσεων στον ανταγωνισμό
Πρόκειται για παρέμβαση την οποία επί της ουσίας θα επιχειρήσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Οι αρμόδιες υπηρεσίες της ήδη σχεδιάζουν κανονιστική παρέμβαση προς αντιμετώπιση 11 χρόνιων στρεβλώσεων που εμποδίζουν την ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών στα αγαθά καθημερινής, έχοντας θέσει στο στόχαστρό τους τα σούπερ μάρκετ και τους προμηθευτές τους.
Οι πολιτικές που επέφεραν, μεταξύ άλλων, την απαξίωση του οικογενειακού εισοδήματος, με μεγάλες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, αλλά δεν οδήγησαν σε αντίστοιχες μειώσεις τιμών στο ράφι, υποχρεώνει την Επιτροπή Ανταγωνισμού σε κανονιστική παρέμβαση, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο συναλλακτικών σχέσεων μεταξύ παραγωγών και οργανωμένου λιανεμπορίου και να παταχθούν οι αντι-ανταγωνιστικές συμπεριφορές! Η σχετική παρέμβαση επιχειρείται κυριολεκτικά... εκ των υστέρων από τον φορέα ο οποίος εδώ και χρόνια γνωρίζει περισσότερο από τον καθένα το πού πάσχει ο ανταγωνισμός στο λιανεμπόριο και το ποιες ακριβώς είναι οι «γκρίζες ζώνες» στις συναλλαγές του με τους προμηθευτές του.
Άλλωστε, δεν ήταν λίγες μέχρι σήμερα οι υποθέσεις που διαχειρίστηκε η Επιτροπή, όπως και τα πρόστιμα που επέβαλε για ζητήματα σχετικά με εναρμονισμένες πρακτικές, συμβάσεις απαγόρευσης εισαγωγών ή άλλες καταχρηστικές ρήτρες. Σήμερα, λοιπόν, καλείται να υλοποιήσει το ακατόρθωτο: Να ανατρέψει την κουλτούρα της αγοράς -διότι περί αυτού πρόκειται- και να κατευθύνει το μοντάρισμα της αγοράς βάσει μιας νέας κουλτούρας, σε χρόνο ελάχιστο, ενόσω η χώρα απειλείται με βουτιά στο βάραθρο της πτώχευσης, αναλαμβάνοντας (η Επιτροπή) εξ ολοκλήρου την αποστολή ανάσχεσης των ανεξέλεγκτων καταστάσεων.
Σημαντικό στοιχείο στην όλη υπόθεση είναι το γεγονός ότι η Επιτροπή, έστω και με καθυστέρηση, σε έγγραφά της δέχεται ότι στην αγορά λιανικής υπάρχουν στρεβλώσεις και σοβαρές μάλιστα, οι οποίες οδηγούν σε αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών, σε μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τιμών παραγωγών και τελικών τιμών, όπως και μεγάλες αποκλίσεις στις τιμές επώνυμων προϊόντων, σε σχέση με αυτές στις οποίες πωλούνται τα ίδια προϊόντα σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε επιστολή της προς τους λιανέμπορους, «είναι χαρακτηριστικό ότι τα ανωτέρω συντελούνται σε ένα περιβάλλον το οποίο κυριαρχείται σε αυξανόμενο βαθμό από μεγάλες αλυσίδες λιανικής πώλησης τροφίμων και ειδών καθημερινής κατανάλωσης. Βέβαια, δεν παραγνωρίζεται το γεγονός ότι το μέγεθος μιας επιχείρησης μπορεί να οδηγήσει σε βελτιώσεις της αποτελεσματικότητας, λόγω των οικονομιών κλίμακας και φάσματος που επιτυγχάνονται (χαμηλότερο κόστος). Ωστόσο, ερώτημα είναι κατά πόσον η αποτελεσματικότητα αυτή μεταφράζεται τελικά σε όφελος για τον καταναλωτή...».
Κατά τις πληροφορίες του σελφ σέρβις, η σχεδιαζόμενη από την Επιτροπή Ανταγωνισμού κανονιστική παρέμβαση αποσκοπεί στο να αντιμετωπίσει μια σειρά παράτυπες πρακτικές, που διαπιστώνουν τα στελέχη της στη διακίνηση και εμπορία αγαθών καθημερινής ανάγκης, όπως:
• Συμφωνίες μεταξύ ανταγωνιστών για τον καθορισμό τιμών, τον περιορισμό της παραγωγής και τον καταμερισμό της αγοράς.
• Συμβατικές ρήτρες αποκλειστικότητας και παροχής οικονομικών κινήτρων για την εξασφάλιση αποκλειστικότητας, όπως εκπτώσεις πίστης, εκπτώσεις στόχου, δωρεάν παροχές, από επιχειρήσεις με υψηλό μερίδιο αγοράς.
• Συμφωνίες ανταγωνιζόμενων αγοραστών με σκοπό την από κοινού αγορά ορισμένων εισροών.
• Περιορισμός της δυνατότητας του μεταπωλητή να προσδιορίσει την τιμή πώλησης για τους τελικούς καταναλωτές (καθορισμός τιμών μεταπώλησης).
• Συμφωνίες προμηθευτών και λιανοπωλητών για τοποθέτηση σε προνομιακή θέση προϊόντων έναντι ανταλλάγματος («entry/listing fees»).
• Επιβολή αγοράς ενός προϊόντος με τον όρο να αγοραστεί και άλλο (δεσμεύον και δεσμευμένο προϊόν).
• Άμεση ή έμμεση υποχρέωση προμηθευτή για πώληση μόνο σε έναν αγοραστή.
• Συμφωνίες διαχείρισης κατηγορίας προϊόντων (category management) μεταξύ λιανοπωλητή και προμηθευτών.
• Απαγόρευση εναλλακτικών πηγών προμήθειας προϊόντων από χονδρεμπόρους άλλων κρατών-μελών της ΕΕ (παράλληλες εισαγωγές).
• Αποκλειστικότητα σε συγκεκριμένες γεωγραφικές αγορές με ρήτρες απαγόρευσης παθητικών πωλήσεων.
• Επιβολή αυθαίρετων όρων αγοράς ή πώλησης προϊόντων από δεσπόζουσα επιχείρηση (πχ υπερβολική τιμολόγηση, αδικαιολόγητη άρνηση πώλησης ή αγοράς κά).
Εδώ και τώρα κι όπου βγει
Στελέχη της Επιτροπής Ανταγωνισμού με τα οποία επικοινώνησε το σελφ σέρβις δήλωσαν ότι κατά το παρελθόν η Επιτροπή είχε πραγματοποιήσει δημόσια διαβούλευση με το οργανωμένο λιανεμπόριο, στο πλαίσιο της οποίας κατέληξε σε μια σειρά διαπιστώσεων για τις στρεβλώσεις που παρατηρούνται στην αγορά, διαπιστώσεις τις οποίες επισήμανε στις εταιρείες. Ωστόσο, όπως ειπώθηκε, στη συνέχεια δεν διαπιστώθηκαν αλλαγές στις συμπεριφορές και τις ακολουθούμενες από τις επιχειρήσεις πρακτικές...
Κατά την Επιτροπή ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα στον ανταγωνισμό που διαπιστώνεται στο εμπόριο τροφίμων αναφέρεται στο λεγόμενο «σύστημα μετάδοσης τιμών» στα νωπά φρούτα και λαχανικά, το οποίο χρόνια τώρα τροφοδοτεί αδικαιολόγητες ανατιμήσεις στη λιανική.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μεσαζόντων και ένα αδιαφανές πλαίσιο συναλλαγών, που θα τεθούν υπό έρευνα από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ώστε οι συναλλακτικές σχέσεις να μην καθορίζονται από συμβατικούς περιορισμούς για την ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών. Ανάλογες αναφορές διατυπώνονται και για το παραδοσιακό λιανεμπόριο, όπου και εκεί καταγράφονται πολλές αγκυλώσεις.
«Πριν από αρκετούς μήνες λάβαμε, στο πλαίσιο σχετικής διαβούλευσης, τις επισημάνσεις της αγοράς για τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι τιμές στο ράφι, όπως και τις προτάσεις των εταιρειών για την αναμόρφωση των ισχύοντος θεσμικού πλαισίου. Όμως, πλέον χρόνος άλλος δεν υπάρχει και με δεδομένο ότι η αγορά στο μεσοδιάστημα δεν προέβη στις αναγκαίες "διορθώσεις" και προσαρμογές, κρίνουμε σκόπιμο να παρέμβουμε άμεσα κανονιστικά», αναφέρει παράγοντας της Επιτροπής, προσθέτοντας:
«Αν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις ή έκτακτες συνθήκες, οι κανονιστικές ρυθμίσεις της ανεξάρτητης αρχής θα τεθούν σε εφαρμογή σε διάστημα τριών μηνών। Η παρέμβαση της Επιτροπής θα είναι άμεσα εκτελεστή» τονίζει, για να διευκρινίσει ότι «οι υπηρεσίες της ανεξάρτητης αρχής θα μεριμνήσουν και για την πιστή εφαρμογή κανονιστικής απόφασης».
Πάταξη των διοικητικών στρεβλώσεων
Στο ζήτημα αυτό, το υπουργείο κινείται προς δύο κατευθύνσεις: Η πρώτη προβλέπει την απλοποίηση του Αγορανομικού Κώδικα, με στόχο την κατάργηση μιας σειράς απαρχαιωμένων διατάξεων, η ισχύς των οποίων μόνο προβλήματα προκαλεί στην αγορά, όπως και την κατάργηση διατάξεων που παρεμποδίζουν την ελεύθερη διακίνηση ή τιμολόγηση των αγαθών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σχετικά πρόσφατη κατάργηση των ρυθμίσεων του Αγορανομικού Κώδικα που προέβλεπαν την επιβολή ανώτατων περιθωρίων κέρδους στην πώληση συγκεκριμένων νωπών οπωροκηπευτικών.
Αντίστοιχες πρωτοβουλίες σχεδιάζεται να ληφθούν και για διατάξεις νόμων που παρεμποδίζουν την επιχειρηματικότητα και οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις, «φωτογραφίζουν» τους λόγους που πριν από δεκαετίες είχαν θεσπιστεί. Ως χαρακτηριστικότερες αναφέρονται ορισμένες που προβλέπουν περιορισμούς στην παραγωγή προϊόντων, τα οποία σήμερα παράγονται από εταιρείες με πολύ υψηλά μερίδια αγοράς στην κατηγορία τους.
«Πρόκειται για ρυθμίσεις για τις οποίες έχει υπάρξει όχληση και από την ΕΕ, η οποία συνεχώς ζητά από την ελληνική κυβέρνηση τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου, τη δημιουργία ενός περισσότερο ευέλικτου και διαφανούς συστήματος διατάξεων, όπως και την κατάργηση κάθε διοικητικής στρέβλωσης που εμποδίζει το επιχειρείν και τις επενδύσεις», επεσήμαναν υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου.
Νέο πλαίσιο για το transfer pricing
Πρόκειται για την τέταρτη και τελευταία παρέμβαση του υπουργείου, η οποία υλοποιείται από κοινού με το Υπουργείο Οικονομικών, καθώς μετά από αρκετά χρόνια οι δύο πλευρές αντιλήφθηκαν ή έστω αποδέχθηκαν ότι οι ενδοομιλικές συναλλαγές επιδρούν αρνητικά στα έσοδα του Δημοσίου και στην τσέπη του καταναλωτή. Ως εκ τούτου το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να είναι ένα κι αδιαίρετο.
Κατά πληροφορίες, τα δύο υπουργεία το τελευταίο διάστημα συγκρότησαν κοινή επιτροπή εμπειρογνωμόνων, η οποία μελέτησε την ενοποίηση του νόμου περί transfer pricing και σύντομα, όπως τονίζεται, η κοινή νομοθετική πρόταση θα προωθηθεί στη Βουλή.
Προβλέπει δε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
• Την ευθύνη για την εφαρμογή του νόμου σχετικά με τις ενδοομιλικές συναλλαγές αναλαμβάνει το Υπουργείο Οικονομικών.
• Συγκροτείται ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων με στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών και έναν εκπρόσωπο του ΥΠΑΑΝ.
• Το Υπουργείο Οικονομικών θα διερευνά τις ενδοομιλικές συναλλαγές προκειμένου να διαπιστώνει περιπτώσεις φοροδιαφυγής και το ΥΠΑΑΝ θα εξετάζει το κατά πόσο τίθενται ζητήματα τιμολόγησης.
• Οι επιχειρήσεις θα καταθέσουν εντός 50 ημερών από το κλείσιμο της εταιρικής τους χρήσης τους φακέλους τεκμηρίωσης για τις ενδοομιλικές τους συναλλαγές, ενώ θα γνωστοποιούν κάθε συμπληρωματικό ή διευκρινιστικό στοιχείο τους ζητείται εν συνεχεία από τους ελεγκτές.
Πηγές του ΥΠΑΑΝ αναφέρουν πως, στο μεταξύ, ο μηχανισμός του βασιζόμενος στα ισχύοντα, δεν εγκατέλειψε τους ελέγχους στις ενδοομιλικές συναλλαγές και παρά την απειρία του στο αντικείμενο, κατάφερε να οδηγηθεί στα πρώτα ασφαλή συμπεράσματα για συγκεκριμένες επιχειρήσεις, οι οποίες φουσκώνουν τις τιμές τους ακολουθώντας την πρακτική του transfer pricing. Είμαστε περίεργοι, τα εν λόγω στοιχεία θα δουν το φως της δημοσιότητας;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου