Σάββατο 31 Μαρτίου 2012

Τα πουλια και οι βοσκοτοποι της Ναξου



 www.biosfaira.org
Φυσικό Περιβάλλον και Άνθρωπος
Η Ανθρώπινη Παρουσία και Επίδραση
Η Νάξος, το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, κατοικήθηκε από τον άνθρωπο πριν από χιλιετίες. Η Φύση του πρόσφερε πολλά, και αυτός με τη σειρά του, την σημάδεψε βαθιά. Σήμερα είναι αρκετά δύσκολο να εντοπιστούν τα περισσότερα από τα πρώτα ίχνη του, εύκολα όμως διακρίνονται πάνω στη Ναξιακή γη

τα κατοπινά δημιουργήματα του: αρχαίοι ναοί και ιερά, βυζαντινές εκκλησιές, πύργοι, μοναστήρια και κάστρα, ξωκλήσια, γεφύρια, πηγάδια και βρύσες, πεζούλες, αλώνια, νερόμυλοι και ανεμόμυλοι.
Όλα αυτά συνθέτουν μαζί με τα χωριά, τους οικισμούς και την Χώρα την ανθρωπογενή εικόνα της σημερινής Νάξου. Και στον περίγυρο τους άλλα δημιουργήματα, δρόμοι και μονοπάτια, ελαιώνες, αμπελώνες και οπωρώνες, καλλιεργήσιμα και ακαλλιέργητα χωράφια, θερμοκήπια, κτηνοτροφικές μονάδες και τουριστικές εγκαταστάσεις, ολοκληρώνουν την ανθρώπινη παρουσία. Τα ανθρώπινα έργα, δηλαδή, που καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τη φυσιογνωμία της Νάξου, επιδρώντας στα τοπία και στα οικοσυστήματα της.

Η Φύση της Νάξου
Η μεγάλη -συγκριτικά με τα άλλα Κυκλαδονήσια- έκταση και το έντονο ανάγλυφο συνδυάζονται εδώ με μια αξιοπρόσεκτη ποικιλία βιοτόπων: αμμώδεις και χαλικώδεις παραλίες με θίνες, απόκρημνες βραχώδεις ακτές, λιμνοθάλασσες, έλη, καλαμιώνες, ρεματιές και εκβολές χειμάρρων, μικρές εύφορες κοιλάδες και κάμποι, ελαιώνες και αμπέλια, συστάδες με βελανιδιές και κέδρα, θαμνώνες και φρυγανότοποι. Αναμφισβήτητα πρόκειται για ένα σχεδόν ιδανικό περιβάλλον για τους εκπρόσωπους της Αιγαιοπελαγίτικης χλωρίδας και πανίδας. Δεκάδες είδη φυτών, δέντρων και θάμνων, όπως και έντομα, ερπετά, αμφίβια, πουλιά και θηλαστικά επιβιώνουν στα πολύτιμα ενδιαιτήματα του νησιού.



image

Νάξος και γύρω νησιά και νησίδες, με τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ανοικτό πράσινο), τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (SPA, σκούρο πράσινο) και τους Τόπους Κοινοτικού Ενδιαφέροντος (SCI, γραμμοσκιασμένες περιοχές). ©Oikoskopio


Οι Βιότοποι
Ξεκινώντας από την θάλασσα και την ακτογραμμή, διασχίζοντας στη συνέχεια τις πεδινές περιοχές και καταλήγοντας στους λόφους και στα βουνά, ο επισκέπτης θα συναντήσει ένα πλήθος βιοτόπων, που όμοιο του δύσκολα θα βρει σε άλλα Κυκλαδονήσια:

  • Η ανοιχτή θάλασσα και η παράκτια ζώνη.
  • Οι απότομες βραχώδεις ακτές, κυρίως στο ανατολικό τμήμα της ακτογραμμής.
  • Οι αμμώδεις και χαλικώδεις παραλίες και οι θίνες με τα κέδρα στην νοτιοδυτική πλευρά του νησιού.
  • Οι παράκτιοι εποχιακοί υγρότοποι, όπως οι λιμνοθάλασσες Αλυκής, Μικρής Βίγλας, Γλυφάδας και Αγίου Προκοπίου, τα έλη Καλαντού, Αγιασσού, Ποταμίδων και η εκβολή στον Αμίτη.
  • Τα παραδοσιακά αγροτικά τοπία, όπως τα χωράφια στο Λιβάδι, ο κάμπος του Μπαούζη, η κοιλάδα των Εγγαρών και οι πεζούλες στα ορεινά.
  • Οι φρυγανότοποι.
  • Οι θαμνότοποι.
  • Οι ρεματιές των εποχιακών χειμάρρων, με πλατάνια, λυγαριές και πικροδάφνες, διάσπαρτες σε όλο το νησί.
  • Οι ελαιώνες, όπως ο ελαιώνας της Τραγαίας καθώς και οι μικρότεροι της Μουτσούνας, της Μέσης και του Λυώνα.
  • Οι συστάδες βελανιδιάς, οι οποίες αποτελούν απομεινάρια από δρυοδάση. Οι περισσότερες από αυτές έχουν απομείνει στην ανατολική πλευρά του όρους Ζας.
  • Τα σύδεντρα πλατύφυλλων, με την επιβλητική παρουσία μεγαλόκορμων πουρναριών, αριών και σφενδαμιών.
  • Οι λόφοι και τα ψηλά βουνά με απότομα βράχια και ορθοπλαγιές. Οι πιο επιβλητικοί ορεινοί όγκοι βρίσκονται στον Ζα, στο Φανάρι, στο Μαυροβούνι, στην Αναθεματίστρα, στην Κορακιά, στον Καλόγερο και στον Αη-Λιά.


Τα Πουλιά
imageΗ πιο εντυπωσιακή κατηγορία ζωικών οργανισμών της Νάξου είναι αναμφίβολα τα πουλιά. Από το μεγαλοπρεπές Όρνιο ή σκανιά (Gyps fulvus), προαιώνιο σύμβολο της Ναξιακής ορνιθοπανίδας, μέχρι τον ταπεινό Κατσουλιέρη ή σκορδαλό (Galerida cristata), η Φύση της Νάξου προσέλκυε και συνεχίζει να προσελκύει εκατοντάδες είδη πουλιών, πολλά από τα οποία είναι σπάνια ή απειλούμενα με εξαφάνιση. Ημερόβια και νυκτόβια αρπακτικά, δηλαδή γύπες, αετοί, γεράκια, κίρκοι, κουκουβάγιες και μπούφοι, υδρόβια όπως ερωδιοί, βουτηχτάρια, πουλάδες, χήνες και πάπιες, παρυδάτια όπως σφυριχτές, σκαλίδρες και τρύγγες, θαλασσοπούλια, γλάροι και γλαρόνια, πέρδικες, κελάδες, σουσουράδες, χελιδόνια, πετροκλήδες, τσιροβάκοι, φυλλοσκόποι, ποταμίδες, κοτσύφια, τσίχλες, σπίζες, κορακοειδή και τσιχλόνια, μένουν μόνιμα ή επισκέπτονται τακτικότατα το νησί, μαρτυρώντας την περιβαλλοντική σπουδαιότητα του φυσικού του περιβάλλοντος.
Άλλωστε και μόνο οι αριθμοί μπορούν να εξηγήσουν τη σημαντικότητα της Νάξου για την ορνιθοπανίδα: 277 είδη από 52 οικογένειες, από τα οποία 68 φωλιάζουν τακτικά ή περιστασιακά. Ανάμεσα τους πολλά σπάνια ή ασυνήθιστα για τον Ελλαδικό χώρο είδη, όπως η Κοκκινόχηνα, το Κεφαλούδι, η Διπλοκελάδα, ο Δρυομυοχάφτης και η Κιτροσουσουράδα.

Προβλήματα και Απειλές
Δυστυχώς η αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με την Φύση έχει διαταραχθεί σοβαρά τις τελευταίες δεκαετίες. Η σοφή διαχείριση τείνει να ξεχαστεί με συνέπεια να επέρχεται βαθμιαία υποβάθμιση πολύτιμων οικοτόπων και μείωση της βιοποικιλότητας. Οι προσπάθειες συρρίκνωσης και υποβάθμισης των υγροτόπων με τις αποθέσεις μπαζών και απορριμμάτων και την αυθαίρετη δόμηση, οι πυρκαγιές και η υπερβόσκηση, το παράνομο κυνήγι, η παράνομη αλιεία, η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων και η υπερβολική -σε μερικές περιπτώσεις- ανθρώπινη όχληση σε ευαίσθητες περιοχές είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα πουλιά, και οι περισσότεροι ζωντανοί οργανισμοί της Νάξου. Τελευταία, ένας ακόμα κίνδυνος προστέθηκε με τις σχεδιαζόμενες χωροθετήσεις αιολικών πάρκων σε ακατάλληλες θέσεις.

Παρατήρηση Πουλιών
Η παρατήρηση πουλιών (birdwatching) είναι μια δημοφιλής ενασχόληση για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που εξασκείται και στη Νάξο από Έλληνες και ξένους επισκέπτες. Αποτελεί κομμάτι του οικοτουρισμού και μπορεί να συνδυαστεί με άλλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού, όπως με την πεζοπορία και με την φωτογράφηση της άγριας ζωής.
Η πρόσβαση σε όλους σχεδόν τους βιότοπους είναι πολύ εύκολη και τα μόνα εφόδια που χρειάζονται είναι ένας χάρτης, ένα ζευγάρι κιάλια και ένας οδηγός αναγνώρισης των πουλιών. Αρκεί βέβαια να έχετε υπομονή και όρεξη για να ανακαλύψετε και να γνωρίσετε τη μαγεία του φτερωτού κόσμου των πουλιών που ζουν ή επισκέπτονται το νησί της Νάξου.

Περιοχές Natura και Σημαντικοί Βιότοποι για τα Πουλιά

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Στη Νάξο, 11-13 Ιουνίου 2021 Το 33ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας

Το 33ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας με θέμα:   «Η θάλασσα στον κινηματογράφο» σε συνεργασία με την Κινηματογρα...