Του Νίκου Παπαχρήστου
Η τοποθέτηση αυτή του Μητροπολίτη Καλαβρύτων, εφόσον η επιστολή - που το Αmen.gr έχει στη διαθεσή του - είναι όντως αληθινή, έρχεται σε μια στιγμή που η Εκκλησία της Ελλάδος δέχεται συνεχείς πιέσεις από ορισμένες συγκεκριμένες ομάδες – με την σύμπραξη και κάποιων Ιεραρχών- κατά της συμμετοχής της στον Θεολογικό Διάλογο ακόμα και ενάντια σε κάθε επικοινωνία με τους Ρωμαιοκαθολικούς. Ασφαλώς ερωτηματικά προκαλεί η τροπή που έχει πάρει η υπόθεση αυτή δεδομένου ότι μόλις πριν δυο χρόνια η Ιεραρχία επαναβεβαίωσε την απόφασή της για την συμμετοχή της στο Διάλογο, αφού μάλιστα ενημερώθηκε για το περιεχόμενο του καθώς και για τα θέματα που συζητούνται σε αυτόν.
Η επιστολή
Στην επιστολή που εστάλη σε όλους τους Μητροπολίτες και φέρεται να υπογράφει ο Καλαβρύτων Αμβρόσιος το πρώτο θέμα που θίγεται είναι «η Οικουμενική κίνησις».
«Εις την εκκλησιαστικήν μας ζωήν κατά τα τελευταία έτη εμφανίζεται συνεχώς ογκούμενον το φαινόμενον "Οικουμενισμός" ένεκα του οποίου οι πιστοί διαχωρίζονται εις δύο παρατάξεις των οικουμενιστών και των αντι-οικουμενιστών, η των Ορθοδόξων και των Υπερ-ορθοδόξων! Ως άμεσος συνέπεια του διαχωρισμού τούτου εμφανίζεται η συσπείρωσις ομάδων πιστών, οίτινες συγκροτούν Συλλόγους και Ενώσεις, και η κυκλοφορία σχετικών εντύπων. Ούτω πως αι εκατέρωθεν σημειούμεναι υπερβολαί οδηγούν βαθμιαίως, πλην όμως με σταθερόν βήμα, εις ένα νέον Σχίσμα της Εκκλησίας», αναφέρει ο συντάκτης και στη συνέχεια γίνεται περισσότερο συγκεκριμένος.
«Όταν γράφωμεν “εκατέρωθεν υπερβολαί” εννοούμεν πρωτίστως τον Παναγιώτατον Οικουμενικόν Πατριάρχην κ.Βαρθολομαίον, ο Οποίος – δυστυχώς- προβαίνει συνεχώς με εις αυθαιρεσίας εις τα ζητήματα της Ορθοδόξου Πίστεως, εν ταυτώ δε ευρίσκεται εις το απυρόβλημον (σ.σ. προφανώς έγινε λάθος και εννοεί “απυρόβλητον”), ένεκα της υπεροχικής του θέσεως! Ποιος άραγε εκ των Ιεραρχών του Θρόνου τολμά να Τον ελέγξη; Ουδείς εν τη Ορθοδοξία αλάθητος!».
Στην συνέχεια ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων παραθέτει «ενδεικτικώς μόνον συγκεκριμένα ολισθήματα του Πατριάρχου μας» (sic!), αναφερόμενος στην επίσκεψη και την ομιλία που πραγματοποίησε σε Εβραϊκή Συναγωγή στη Νέα Υόρκη, στην έδρα της Coca-Cola Int.στην Ατλάντα των ΗΠΑ κατά την οποία προσέφερε ένα Κοράνιο στον τουρκικής καταγωγής και μουσουλμάνο Πρόεδρο της εταιρείας κ.Μουχτάρ Κέντ. Επίσης επικαλείται τη συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη σε Διαθρησκειακή Συνάντηση στην Ασίζη, τον Οκτώβριο του 2011.
«Και τώρα εντίμως Σας ερωτώ: Συμφωνείτε, Άγιοι Πατέρες και εν Χριστώ Αδελφοί μου, με τας ενεργείας ταύτας του Οικουμενικού μας Πατριάρχου; Εάν όχι, ήλεγξεν τις εξ υμών και ημών τον Παναγιώτατον δια τας αυθαιρεσίας ταύτας και μάλιστα 1) δια την “προσφοράν” αυτού τούτου του Κορανίου ως δώρον εκ μέρους ενός ορθοδόξου Πατριάρχου και 2) δια τον χαρακτηρισμόν του Κορανίου ως «άγιον» βιβλίον εις την Ατλάνταν; Υπάρχει άραγε μια απόφασις εκκλησιαστικού Οργάνου, ήτις να καταδικάζη τας τοιαύτας ενεργείας του Πατριάρχου; Μήπως λοιπόν η σιωπή ημών αναδεικνύει τους νέους “ήρωας και υπερασπιστάς” της Ορθοδοξίας;».
Στο σημείο αυτό ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος φέρεται να αναφέρει ότι η σιωπή της Ιεραρχίας έδωσε την ευκαιρία «εις μερίδα των πιστών της Εκκλησίας τέκνων, κληρικών τε και λαϊκών, να συσπειρώνονται εις Συλλόγους κλπ ως προανέφερον, ώστε τελικώς διαμορφούνται δύο ομάδες: των Οικουμενιστών και τον Αντι-οικουμενιστών. Η οργάνωσις Κοσμάς Φλαμιάτος επί παραδείγματι, της οποίας τυγχάνω θύμα, είναι μια εξ αυτών…». Αξίζει να σημειωθεί ότι μέλη της εν λόγω οργανώσεως διένειμαν έντυπο ενημερωτικό υλικό στο πλαίσιο της ημερίδας που διοργάνωσε πρόσφατα η Μητρόπολη Πειραιώς!
Στη συνέχεια ο κ.Αμβρόσιος εμφανίζεται να κρίνει «όλως αναγκαίαν – συγχρόνως δε και όλως επείγουσαν – την σύγκλησιν μιας εκτάκτου Συνελεύσεως της Ιεραρχίας με μοναδικόν θέμα την Οικουμενικήν Κίνησιν προς επανατοποθέτησιν της Εκκλησίας της Ελλάδος εις τον Θεολογικόν Διάλογον, την συμμετοχήν της Εκκλησίας μας εις τα διάφορα Όργανα της Οικουμενικής Κινήσεως κλπ. Εις μιαν τοιαύτην Σύναξιν ως πρώτιστον θέμα δεν να τεθή η κριτικής θεώρησις των πρωτοβουλιών και των ενεργειών του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.Βαρθολομαίου, ώστε να λάβουν έγκυρον απάντησιν σχετικαί απορίαι και μετεωρισμοί της συνειδήσεως του χριστεπωνύμου Πληρώματος. Δεν πρέπει, υπαιτιότητι ημών, να μονοπωλήται η Ορθοδοξία από εκκεντρικά τινά στοιχεία-Μέλη της Εκκλησίας, τα οποία κατέφυγον ήδη και εις την διαδικασίαν της “Αποτειχίσεως”».
Στο δεύτερο κεφάλαιο της επιστολής ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων φέρεται να θέτει το θέμα της “Μεταπατερικής” Θεολογίας.
«Έτερον μείζονος σημασίας και σπουδαιότητος ζήτημα, το οποίον οσημέραι καθίσταται σοβαρώτερον, είναι η εκ Βόλου εκπορευόμενη θεωρία της “Μεταπατερικής Θεολογίας”. Ενδεχομένως να είναι ορθή η τε κίνησις και η ορολογία αυτή. Εν τούτοις ενώπιον των οφθαλμών ημών προβάλλει μόνον μια εγωϊστική πρόσληψις της Ορθοδόξου Θεολογίας και ως μια κίνησις δυναμένη να δυναμιτίση επίσης την ενότητα της Εκκλησίας.
Επί της κινήσεως ταύτης έχουν τοποθετηθή, εμμέσως μεν πλην σαφώς, οπωσδήποτε όμως κατά τρόπον θετικόν, τόσον ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.Βαρθολομαίος, όσον και ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.Ιερώνυμος. Εκ παραλλήλου όμως έχουν τοποθετηθή αρνητικώς Ιεράρχαι, Καθηγηταί της Θεολογίας και πλήθος κληρικών τε και Λαϊκών. Κορυφαίον γεγονός των ημερών μας υπήρξε το υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς συγκληθέν Συνέδριον της 15ης Φεβρουαρίου ε.ε. εις το Στάδιον Ειρήνης και Φιλίας με θέμα “Πατερικής Θεολογία και Μεταπατερική αίρεση”!. Αίσθηση πάντως προκαλεί αυτή η τελευταία αναφορά στην ημερίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς αφού η φερόμενη επιστολή του Μητροπολίτη Καλαβρύτων φέρει ημερομηνία 31η Ιανουαρίου.
Ως τρίτο σημαντικό ζήτημα – και σχετικό κεφάλαιο – ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων προβάλει την χρήση μεταγλωττισμένων λειτουργικών κειμένων στη θεία λατρεία, «όπερ εξεπορεύθη μεν ως νεωτεριστικόν ρεύμα εκ της ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης, επεκτείνεται δε οσημέραι ως πανώλης εις τους κόλπους της Εκκλησίας μας. Το γεγονός τούτο έχει ως αποτέλεσμα τινές των Σεβ.Ιεραρχών να θεωρούνται ως “προοδευτικοί”, άλλοι δε εξ ημών ως “συντηρητικοί” δηλ. “μουχλιασμένοι”, ανίκανοι να συλλάβωμεν τα μηνύματα των καιρών’. Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων υπενθυμίζει ότι έθεσε και πάλι το ζήτημα αυτό ενώπιον της Ιεράς Συνόδου, στις 20 Ιανουαρίου 2011, αλλά μέχρι σήμερα δεν έλαβε κάποια απάντηση.
Και η επιστολή που φέρεται να συνέταξε ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος, απευθυνόμενος προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και τους Συνοδικούς Ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος, καταλήγει:
«Δεν είναι μόνον η ενσκύψασα οικονομική κρίσις, ήτις μαστίζει σήμερον την Ελληνικήν Κοινωνίαν! Μεγαλύτερον κίνδυνον διατρέχομεν από την συνειδησιακήν κρίσιν! Ασθένεια της εποχής μας είναι η ελαστική συνείδησις ήτις πλήττει μεν λαϊκούς τε και κληρικούς, αλλ’ η οποία εκδηλούται κατά τρόπον διαφορετικόν εις την οικονομικήν ζωήν και αλλέως πως εις την θρησκευτικήν σφαίραν. Η ελαστική αυτή συνείδησις εις τον εκκλησιαστικόν χώρον εμπεριέχει τον κίνδυνον δημιουργίας σχίσματος της Εκκλησιαστικής Κοινότητος, όπερ καθίσταται ευχερέστερον υπό τα δεδομένα των συγχρόνων αντιλήψεων περί ελευθερίας και περί δημοκρατίας. Επικρέμαται, φρονώ ταπεινώς, υπεράνω της κεφαλής ημών η απειλή ουχί απλώς ενός σχίσματος, αλλά περισσοτέρων τοιούτων, καθ’ όσον άλλοι μεν θεωρούν ως αίρεσιν την λεγομένην οικουμενικήν κίνησιν, έτεροι δε την θεωρίαν της μεταπατερικής Θεολογίας και άλλοι την μεταρρύθμισιν εις τα της Ορθοδόξου λατρείας».
Τον κίνδυνο σχίσματος εξαιτίας
των αντιδράσεων που προκαλεί η οικουμενική κίνηση, η «μεταπατερική»
θεολογία και η χρήση της δημοτικής γλώσσας στη θεία λατρεία φέρεται να
επισείει ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιος σε επιστολή,
η οποία έφτασε, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, σε
όλους τους
Μητροπολίτες, μέλη της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Στην
επιστολή με την οποία ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων εμφανίζεται να στρέφει
τα πυρά της κριτικής του, κυρίως, ενάντια στον Οικουμενικό Πατριάρχη
Βαρθολομαίο - εμμέσως όμως και προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο,
τον Μητροπολίτη Δημητριάδος Ιγνάτιο και τον Μητροπολίτη Νικοπόλεως
Μελέτιο - ζητά την σύγκληση εκτάκτου Συνόδου της Ιεραρχίας με μοναδικό
θέμα την Οικουμενική Κίνηση για την επανατοποθέτηση της Εκκλησίας της
Ελλάδος στον Θεολογικό Διάλογο αλλά και για την συμμετοχή της στα
διάφορα όργανα της Οικουμενικής Κινήσεως. Η τοποθέτηση αυτή του Μητροπολίτη Καλαβρύτων, εφόσον η επιστολή - που το Αmen.gr έχει στη διαθεσή του - είναι όντως αληθινή, έρχεται σε μια στιγμή που η Εκκλησία της Ελλάδος δέχεται συνεχείς πιέσεις από ορισμένες συγκεκριμένες ομάδες – με την σύμπραξη και κάποιων Ιεραρχών- κατά της συμμετοχής της στον Θεολογικό Διάλογο ακόμα και ενάντια σε κάθε επικοινωνία με τους Ρωμαιοκαθολικούς. Ασφαλώς ερωτηματικά προκαλεί η τροπή που έχει πάρει η υπόθεση αυτή δεδομένου ότι μόλις πριν δυο χρόνια η Ιεραρχία επαναβεβαίωσε την απόφασή της για την συμμετοχή της στο Διάλογο, αφού μάλιστα ενημερώθηκε για το περιεχόμενο του καθώς και για τα θέματα που συζητούνται σε αυτόν.
Η επιστολή
Στην επιστολή που εστάλη σε όλους τους Μητροπολίτες και φέρεται να υπογράφει ο Καλαβρύτων Αμβρόσιος το πρώτο θέμα που θίγεται είναι «η Οικουμενική κίνησις».
«Εις την εκκλησιαστικήν μας ζωήν κατά τα τελευταία έτη εμφανίζεται συνεχώς ογκούμενον το φαινόμενον "Οικουμενισμός" ένεκα του οποίου οι πιστοί διαχωρίζονται εις δύο παρατάξεις των οικουμενιστών και των αντι-οικουμενιστών, η των Ορθοδόξων και των Υπερ-ορθοδόξων! Ως άμεσος συνέπεια του διαχωρισμού τούτου εμφανίζεται η συσπείρωσις ομάδων πιστών, οίτινες συγκροτούν Συλλόγους και Ενώσεις, και η κυκλοφορία σχετικών εντύπων. Ούτω πως αι εκατέρωθεν σημειούμεναι υπερβολαί οδηγούν βαθμιαίως, πλην όμως με σταθερόν βήμα, εις ένα νέον Σχίσμα της Εκκλησίας», αναφέρει ο συντάκτης και στη συνέχεια γίνεται περισσότερο συγκεκριμένος.
«Όταν γράφωμεν “εκατέρωθεν υπερβολαί” εννοούμεν πρωτίστως τον Παναγιώτατον Οικουμενικόν Πατριάρχην κ.Βαρθολομαίον, ο Οποίος – δυστυχώς- προβαίνει συνεχώς με εις αυθαιρεσίας εις τα ζητήματα της Ορθοδόξου Πίστεως, εν ταυτώ δε ευρίσκεται εις το απυρόβλημον (σ.σ. προφανώς έγινε λάθος και εννοεί “απυρόβλητον”), ένεκα της υπεροχικής του θέσεως! Ποιος άραγε εκ των Ιεραρχών του Θρόνου τολμά να Τον ελέγξη; Ουδείς εν τη Ορθοδοξία αλάθητος!».
Στην συνέχεια ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων παραθέτει «ενδεικτικώς μόνον συγκεκριμένα ολισθήματα του Πατριάρχου μας» (sic!), αναφερόμενος στην επίσκεψη και την ομιλία που πραγματοποίησε σε Εβραϊκή Συναγωγή στη Νέα Υόρκη, στην έδρα της Coca-Cola Int.στην Ατλάντα των ΗΠΑ κατά την οποία προσέφερε ένα Κοράνιο στον τουρκικής καταγωγής και μουσουλμάνο Πρόεδρο της εταιρείας κ.Μουχτάρ Κέντ. Επίσης επικαλείται τη συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη σε Διαθρησκειακή Συνάντηση στην Ασίζη, τον Οκτώβριο του 2011.
«Και τώρα εντίμως Σας ερωτώ: Συμφωνείτε, Άγιοι Πατέρες και εν Χριστώ Αδελφοί μου, με τας ενεργείας ταύτας του Οικουμενικού μας Πατριάρχου; Εάν όχι, ήλεγξεν τις εξ υμών και ημών τον Παναγιώτατον δια τας αυθαιρεσίας ταύτας και μάλιστα 1) δια την “προσφοράν” αυτού τούτου του Κορανίου ως δώρον εκ μέρους ενός ορθοδόξου Πατριάρχου και 2) δια τον χαρακτηρισμόν του Κορανίου ως «άγιον» βιβλίον εις την Ατλάνταν; Υπάρχει άραγε μια απόφασις εκκλησιαστικού Οργάνου, ήτις να καταδικάζη τας τοιαύτας ενεργείας του Πατριάρχου; Μήπως λοιπόν η σιωπή ημών αναδεικνύει τους νέους “ήρωας και υπερασπιστάς” της Ορθοδοξίας;».
Στο σημείο αυτό ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος φέρεται να αναφέρει ότι η σιωπή της Ιεραρχίας έδωσε την ευκαιρία «εις μερίδα των πιστών της Εκκλησίας τέκνων, κληρικών τε και λαϊκών, να συσπειρώνονται εις Συλλόγους κλπ ως προανέφερον, ώστε τελικώς διαμορφούνται δύο ομάδες: των Οικουμενιστών και τον Αντι-οικουμενιστών. Η οργάνωσις Κοσμάς Φλαμιάτος επί παραδείγματι, της οποίας τυγχάνω θύμα, είναι μια εξ αυτών…». Αξίζει να σημειωθεί ότι μέλη της εν λόγω οργανώσεως διένειμαν έντυπο ενημερωτικό υλικό στο πλαίσιο της ημερίδας που διοργάνωσε πρόσφατα η Μητρόπολη Πειραιώς!
Στη συνέχεια ο κ.Αμβρόσιος εμφανίζεται να κρίνει «όλως αναγκαίαν – συγχρόνως δε και όλως επείγουσαν – την σύγκλησιν μιας εκτάκτου Συνελεύσεως της Ιεραρχίας με μοναδικόν θέμα την Οικουμενικήν Κίνησιν προς επανατοποθέτησιν της Εκκλησίας της Ελλάδος εις τον Θεολογικόν Διάλογον, την συμμετοχήν της Εκκλησίας μας εις τα διάφορα Όργανα της Οικουμενικής Κινήσεως κλπ. Εις μιαν τοιαύτην Σύναξιν ως πρώτιστον θέμα δεν να τεθή η κριτικής θεώρησις των πρωτοβουλιών και των ενεργειών του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.Βαρθολομαίου, ώστε να λάβουν έγκυρον απάντησιν σχετικαί απορίαι και μετεωρισμοί της συνειδήσεως του χριστεπωνύμου Πληρώματος. Δεν πρέπει, υπαιτιότητι ημών, να μονοπωλήται η Ορθοδοξία από εκκεντρικά τινά στοιχεία-Μέλη της Εκκλησίας, τα οποία κατέφυγον ήδη και εις την διαδικασίαν της “Αποτειχίσεως”».
Στο δεύτερο κεφάλαιο της επιστολής ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων φέρεται να θέτει το θέμα της “Μεταπατερικής” Θεολογίας.
«Έτερον μείζονος σημασίας και σπουδαιότητος ζήτημα, το οποίον οσημέραι καθίσταται σοβαρώτερον, είναι η εκ Βόλου εκπορευόμενη θεωρία της “Μεταπατερικής Θεολογίας”. Ενδεχομένως να είναι ορθή η τε κίνησις και η ορολογία αυτή. Εν τούτοις ενώπιον των οφθαλμών ημών προβάλλει μόνον μια εγωϊστική πρόσληψις της Ορθοδόξου Θεολογίας και ως μια κίνησις δυναμένη να δυναμιτίση επίσης την ενότητα της Εκκλησίας.
Επί της κινήσεως ταύτης έχουν τοποθετηθή, εμμέσως μεν πλην σαφώς, οπωσδήποτε όμως κατά τρόπον θετικόν, τόσον ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.Βαρθολομαίος, όσον και ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.Ιερώνυμος. Εκ παραλλήλου όμως έχουν τοποθετηθή αρνητικώς Ιεράρχαι, Καθηγηταί της Θεολογίας και πλήθος κληρικών τε και Λαϊκών. Κορυφαίον γεγονός των ημερών μας υπήρξε το υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς συγκληθέν Συνέδριον της 15ης Φεβρουαρίου ε.ε. εις το Στάδιον Ειρήνης και Φιλίας με θέμα “Πατερικής Θεολογία και Μεταπατερική αίρεση”!. Αίσθηση πάντως προκαλεί αυτή η τελευταία αναφορά στην ημερίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς αφού η φερόμενη επιστολή του Μητροπολίτη Καλαβρύτων φέρει ημερομηνία 31η Ιανουαρίου.
Ως τρίτο σημαντικό ζήτημα – και σχετικό κεφάλαιο – ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων προβάλει την χρήση μεταγλωττισμένων λειτουργικών κειμένων στη θεία λατρεία, «όπερ εξεπορεύθη μεν ως νεωτεριστικόν ρεύμα εκ της ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης, επεκτείνεται δε οσημέραι ως πανώλης εις τους κόλπους της Εκκλησίας μας. Το γεγονός τούτο έχει ως αποτέλεσμα τινές των Σεβ.Ιεραρχών να θεωρούνται ως “προοδευτικοί”, άλλοι δε εξ ημών ως “συντηρητικοί” δηλ. “μουχλιασμένοι”, ανίκανοι να συλλάβωμεν τα μηνύματα των καιρών’. Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων υπενθυμίζει ότι έθεσε και πάλι το ζήτημα αυτό ενώπιον της Ιεράς Συνόδου, στις 20 Ιανουαρίου 2011, αλλά μέχρι σήμερα δεν έλαβε κάποια απάντηση.
Και η επιστολή που φέρεται να συνέταξε ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος, απευθυνόμενος προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και τους Συνοδικούς Ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος, καταλήγει:
«Δεν είναι μόνον η ενσκύψασα οικονομική κρίσις, ήτις μαστίζει σήμερον την Ελληνικήν Κοινωνίαν! Μεγαλύτερον κίνδυνον διατρέχομεν από την συνειδησιακήν κρίσιν! Ασθένεια της εποχής μας είναι η ελαστική συνείδησις ήτις πλήττει μεν λαϊκούς τε και κληρικούς, αλλ’ η οποία εκδηλούται κατά τρόπον διαφορετικόν εις την οικονομικήν ζωήν και αλλέως πως εις την θρησκευτικήν σφαίραν. Η ελαστική αυτή συνείδησις εις τον εκκλησιαστικόν χώρον εμπεριέχει τον κίνδυνον δημιουργίας σχίσματος της Εκκλησιαστικής Κοινότητος, όπερ καθίσταται ευχερέστερον υπό τα δεδομένα των συγχρόνων αντιλήψεων περί ελευθερίας και περί δημοκρατίας. Επικρέμαται, φρονώ ταπεινώς, υπεράνω της κεφαλής ημών η απειλή ουχί απλώς ενός σχίσματος, αλλά περισσοτέρων τοιούτων, καθ’ όσον άλλοι μεν θεωρούν ως αίρεσιν την λεγομένην οικουμενικήν κίνησιν, έτεροι δε την θεωρίαν της μεταπατερικής Θεολογίας και άλλοι την μεταρρύθμισιν εις τα της Ορθοδόξου λατρείας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου