Η μουσική είναι περίεργο πράγμα - του Στέλιου Αρτεμάκη ,

του Στέλιος Αρτεμάκης απο oneman.gr

Τραγούδια που “κολλάνε” στο νου, τέλεια μουσικά “αυτιά”, αυτοδίδακτοι μουσουργοί, το τραγούδι της φάλαινας και άλλα περίεργα φαινόμενα που σχετίζονται με τη μουσική.

Η μουσική μπορεί να σε κάνει να κλάψεις. Μπορεί να σε κάνει και να χαρείς. Να κολλήσει στο μυαλό σου και να σκέφτεσαι τον ίδιο εκνευριστικό σκοπό για μέρες. Μπορεί να κατευνάσει το κτήνος ή να θεραπεύσει την ερωτική απογοήτευση. Να σε διεγείρει και μετά να σε χαλαρώσει. Μπορεί να παίξει περίεργα παιχνίδια με το μυαλό σου. Η μουσική είναι περίεργο πράγμα.
Το μουσικό αυτί
Ενα από τα πιο περίεργα φαινόμενα είναι το τέλειο μουσικό αυτί. Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να αντιλαμβάνονται και να αναγνωρίζουν απόλυτες νότες. Συμβαίνει ασυνείδητα, σχεδόν ενστικτωδώς και χωρίς τη χρήση άλλης νότας ως
αναφορά. Και όπως φαίνεται είναι μάλλον αποτέλεσμα μουσικής εκπαίδευσης. Μια έρευνα στην Ιαπωνία έχει δείξει ότι η μουσική εκπαίδευση βελτιώνει σημαντικά την αντίληψη του τόνου σε παιδιά ηλικίας 4-7 ετών.
Τα τραγούδια που “κολλάνε”
Πολλές φορές δεν είναι καν τραγούδια αλλά απλές μελωδίες. Άλλες φορές είναι μουσική με στίχους άλλες φορές χωρίς. Το σίγουρο είναι ότι κάποιος συνδυασμός μελωδίας και στίχων μπορεί να εντυπωθεί στο μυαλό για ώρες. Ακόμα και μέρες.
Ελάχιστη έρευνα έχει γίνει πάνω στο συγκεκριμένο φαινόμενο αλλά φαίνεται πως συνήθως πρόκειται για ποπ τραγούδια, διαφημίσεις και μουσική από βιντεοπαιχνίδια. Η Δρ Βίκυ Γουίλιανσον από το Goldsmith’s College στο Λονδίνο αναφέρει ότι η συχνότητα έκθεσης σε μια συγκεκριμένη μελωδία και το στρες είναι καθοριστικοί παράγοντες. Οσο πιο πολύ ακούς κάτι τόσο πιο πολύ "κολλάει". Επίσης, οι γυναίκες και οι επαγγελματίες μουσικοί επηρρεάζονται
περισσότερο απο το φαινόμενο αλλά οι διαφορές από άλλες κατηγορίες είναι οριακές.
Ο ρυθμός
Κάτι αντίστοιχο με τον τόνο συμβαίνει και με το ρυθμό. Υπάρχουν άνθρωποι που αντιλαμβάνονται το ρυθμό περισσότερο από άλλους και η διαφορά έγκειται στη μουσική εκπαίδευση. Μελέτη που έχει γίνει στην Ιταλία έχει δείξει ότι η εκπαίδευση βελτιώνει σημαντικά την αντίληψη των ρυθμών αν γίνει μεταξύ 8 και δέκα ετών.
Η μουσική ακονίζει το νου
Δεν είναι ακριβώς γνωστό πως, αλλά αποδειχθεί ότι οι μαθητές που διαθέτουν πρώιμη μουσική παιδεία παρουσιάζουν σημαντικά καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο και εμφανίζουν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά εισαγωγής στην ανωτάτη εκπαίδευση. Φαίνεται πως η πρώιμη μουσική εκπαίδευση συμβάλλει στην ενδυνάμωση και ταχύτερη λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων και τη γενικότερη ανάπτυξη του εγκεφάλου. Αυτό επιβεβαιώνει ο καρδιολόγος και μουσικός Θανάσης Δρίτσας.
Μουσική ίσον συναίσθημα
Αργά τέμπο και μινόρε ίσον λύπη. Γρήγορα τέμπο και ματζόρε ίσον χαρά. Γρήγορα τέμπο και παραφωνία ίσον φόβος. Σε κάθε περίπτωση πάντως υπάρχει ένας συνδυασμός που μπορεί να εκφράσει και να επικοινωνήσει ένα συναίσθημα.
Αν και δεν υπάρχουν ασφαλή ερευνητικά δεδομένα, η μουσική επηρρεάζει τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα που συνδέονται με τα επίπεδα διέγερσης και στρες ενώ ανεβάζει τα επίπεδα σεροτονίνης που προκαλεί υπνηλία. Η μουσική χρησιμοποιείται σε πολλά νοσοκομεία κατά την ανάρρωση ασθενών.
Η μουσική είναι έμφυτη
Διαφορετικές κουλτούρες έχουν διαφορετικά όργανα, διαφορετικές κλίμακες και τελικά διαφορετική μουσική. Αλλά όλοι οι άνθρωποι έρχονται στον κόσμο με την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τα βασικά της στοιχεία όπως ο τόνος, η ένταση, το ηχόχρωμα καθώς και την οργάνωση τους σε πρότυπα και ιδιώματα. Σύμφωνα με τους περισσότερους νευροβιολόγους που ασχολούνται με το θέμα όπως ο Mark Jude Tramo από το Χάρβαρντ αυτό δείχνει ότι η ικανότητα για μουσική βρίσκεται στα γονίδια μας.
Η μουσική ξεπερνά τον άνθρωπο
Δεν είναι σίγουρο αλλά υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι η μουσική έχει παγκόσμιο χαρακτήρα. Καταρχήν, όλα μουσικά ιδιώματα μοιράζονται κοινές ιδιότητες και ορισμένοι ειδικοί μιλούν για παγκόσμιες σταθερές. Η μουσική σίγουρα προηγείται (αυτού) του ανθρώπου. Πως αλλιώς να εξηγήσεις ότι σε σπήλαιο ανθρώπων του Νεάντερταλ έχουν βρεθεί αυλοί από οστά.
Παράλληλα στο ζωικό βασίλειο υπάρχουν αρκετά παραδείγμα που συνηγορούν σε αυτή την άποψη. Τα πουλιά που τραγουδούν χρησιμοποιούν κλίμακες (αλληλουχίες από νότες) που μοιάζουν με αυτές της δυτικής μουσικής και αυτό εξηγεί εν μέρει γιατί οι άνθρωποι βρίσκουν αυτούς τους ήχους ευχάριστους. Το τραγούδι της Μεγάπτερης Φάλαινας βασίζεται στους ίδιους ρυθμούς που χρησιμοποιεί και ο άνθρωπος.
Οι καλύτεροι μουσικοί είναι αυτοί που δεν έχουν σπουδάσει
«Η σχολή μουσικής είναι απαραίτητη γι’ όσους θέλουν να γίνουν σολίστες αλλά κανένα σχολείο δεν θα σου μάθει να συνθέτεις» είχε πει σε μια συνέντευξη που είχαμε κάνει για το ελληνικό Myspace ο Zbigniew Preissner (έχει γράψει τη μουσική για τις περισσότερες ταινίες του Κισλόφσκι). Είναι κάτι που παραδέχονται οι περισσότεροι μουσικοί και αποδεικνύεται από πολλά παραδείγματα.
O Γουές Μοντγκόμερι, ένας από τους μεγαλύτερους τζαζ κιθαρίστες έπαιζε εντελώς ανορθόδοξα χρησιμοποιώντας το μαλακό μέρος των δακτύλων. Μαθαίνοντας μόνος του μουσική τα βράδια μετά τη δουλειά έπαιζε έτσι για να μην ξυπνήσει τη γυναίκα του. Ο Edge των U2 ανέπτυξε το ήχο των U2 χρησιμοποιώντας πεντάλ για να καλύψει την έλλειψη μουσικών γνώσεων. Ακόμα και σε τραγούδια σταθμούς έπαιζε δύο ή τρεις νότες. Ολο το υπόλοιπο που γέμιζε στάδια και στάδια ήταν εφέ.
Οι χειρότεροι μουσικοί είναι αυτοί με το τέλειο αυτί
Αυτό δε θα στο πει η επιστήμη. Θα στο πουν άλλοι μουσικοί. Κανείς δεν μπορεί να παίξει με αυτόν που πιάνει το τέλειο λα. Τους σπάει τα νεύρα.
Είπαμε, η μουσική είναι περίεργο πράγμα.