Συνάντηση ΕΣΕΕ με κλιμάκιο του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO)
Κλιμάκιο του ILO (ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας - International Labour Organization) πραγματοποίησε χθες επίσκεψη στα γραφεία της ΕΣΕΕ. Στη συνάντηση που είχε ως θέμα την ενοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών εργασίας, συμμετείχαν οι κ.κ. Giuseppe Casale, Maria Luz Vega, France Auer και K. Τσοτρούδη και μέλη του Προεδρείου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου.
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Βασίλης Κορκίδης αναφέρθηκε στη δυσμενή οικονομική συγκυρία που αναγκάζει το ILO να επισκέπτεται τόσο συχνά τη χώρα μας και επεσήμανε ότι η εργασία -όχι μόνο η μισθωτή- βρίσκεται στην Ελλάδα σε βαθειά κρίση. Πάρα πολλοί επιχειρηματίες, κυρίως μικρομεσαίοι και πρώην εργοδότες, περνούν τα όρια της υποαπασχόλησης και αναγκάζονται να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους, τροφοδοτώντας και αυτοί με την σειρά τους ένα μεγάλο μέγεθος της ανεργίας, που συχνά δεν καταγράφεται. Σε αυτό το καράβι λοιπόν, δεν είναι μόνοι τους οι μισθωτοί, επεσήμανε, αλλά με δεδομένο ότι το 98% των επιχειρήσεων της χώρας είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είμαστε σε αυτή την περιπέτεια όλοι μαζί.
Ακολουθώντας τα πολλαπλά μνημόνια και τις μεσοπρόθεσμες προσαρμογές τους, που κάθε άλλο παρά πέτυχαν να βγάλουν την χώρα από την κρίση και να επαναφέρουν την
ανταγωνιστικότητά της, το εργασιακό περιβάλλον μεταβάλλεται ταχύτατα. Εντελώς νέες νομοθεσίες έχουν εισαχθεί, το κοινωνικό κράτος καταρρέει, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις καταργούνται στην πράξη, οι κατώτατοι μισθοί μειώθηκαν κατά 22% και για τους νέους κατά 32%. Στην τάση αυτή, συμπεριλήφθηκε και η επιθεώρηση εργασίας, για την οποία ψηφίσθηκε ο νόμος 3996/2011, που έθεσε τους νέους όρους λειτουργίας του ελληνικού Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) την εποχή της κρίσης.
Σε αυτό ακριβώς το νέο νομοθετικό πλαίσιο, οι απόψεις και οι προτάσεις του ελληνικού εμπορίου συνοψίζονται στο υπόμνημα της ΕΣΕΕ που δόθηκε στο κλιμάκιο του ILO και συγκεκριμένα στα παρακάτω σημεία:
Η επιθεώρηση της εργασίας αποτελεί υποχρέωση του κράτους και το κατεξοχήν εργαλείο τήρησης των εργασιακών δικαιωμάτων, της νομιμότητας και του θεμιτού ανταγωνισμού ως προς τις νόμιμες και συνεπείς επιχειρήσεις. Ειδικά σε αυτές τις δύσκολες εποχές, οι οποίες εξ' ορισμού συντείνουν προς την έξαρση της παράνομης και αδήλωτης εργασίας, ο ρόλος της επιθεώρησης εργασίας γίνεται ακόμη πιο σημαντικός.
Προκειμένου να επιτελέσει το έργο της με αξιοπιστία, η επιθεώρηση εργασίας πρέπει να είναι αντικειμενική και ανεξάρτητη και τα εκτελεστικά της όργανα να είναι καλά αμειβόμενα. Η ανάγκη να ενισχύσουμε τους υπάρχοντες μηχανισμούς επιθεώρησης σίγουρα πλήττεται από την λιτότητα και τους περιορισμούς στον προϋπολογισμό.
Η ελληνική επιθεώρηση εργασίας έτσι όπως λειτουργεί σήμερα, μπορεί εύκολα να μετατραπεί από ελεγκτικό όργανο ουσίας σε μηχανισμό δημιουργίας εντυπώσεων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι πρόσφατα, αντί να κυνηγάει την μαύρη και αδήλωτη εργασία, ασκούσε πιέσεις στους μικροεπιχειρηματίες που ανήκουν σε εμπορικούς συλλόγους, ώστε να εφαρμόζουν υποχρεωτικά τις συλλογικές συμβάσεις, ακόμη και όταν αυτοί ήταν στα πρόθυρα του κλεισίματος και είχαν το δικαίωμα από το νόμο να αποκλίνουν από αυτές.
Με το ν. 3996/2011, οι επιθεωρητές μπορούν, χωρίς κριτήρια και προϋποθέσεις, ακόμα και νύχτα ή/και απροειδοποίητα να εισέρχονται στους χώρους εργασίας ή στους εικαζόμενους ως τέτοιους. Αν και όλοι συμφωνούμε για την ανάγκη πάταξης της μαύρης εργασίας, η δυνατότητα αυτή, χωρίς όρους, έχει δημιουργήσει φοβικό κλίμα και κίνδυνο αυθαιρεσιών. Απαιτείται να προστεθούν προϋποθέσεις για τέτοιες ακραίες παρεμβάσεις, οι οποίες να σχετίζονται με την διάπραξη εγκληματικών πράξεων ή σοβαρών αδικημάτων, οπότε θα είναι αναγκαία και η παρουσία δικαστικών λειτουργών.
Το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, κατά τις διατάξεις του πρόσφατου νόμου, εκτός των αυστηρά αναφερόμενων αρμοδιοτήτων, μπορεί να προβαίνει σε κάθε άλλη συναφή ενέργεια και πράξη για την εκτέλεση του έργου του. Ποτέ δεν ήμαστε υπέρ των γενικών ρητρών και η συγκεκριμένη περιλαμβάνει κάθε πιθανή και απίθανη περίπτωση αρμοδιότητας του ΣΕΠΕ, κτυπώντας την πόρτα της υπερεξουσίας και αυθαιρεσίας.
Το ελληνικό πλαίσιο προβλέπει ως μία από τις αρμοδιότητες του ΣΕΠΕ την συμφιλιωτική διαδικασία και την εξώδικη επίλυση διαφορών. Προβλέπεται ωστόσο παράλληλα και μία σειρά διοικητικών κυρώσεων προς τον εργοδότη, η οποία δεν ταυτίζεται με το πνεύμα της διαδικασίας. Η συμφιλιωτική διαδικασία είναι πράγματι πολύ σημαντική αλλά για να είναι πραγματικά τέτοια, θεωρούμε ότι πρέπει να καταργηθούν οι διοικητικές κυρώσεις ή να επιφυλάσσονται μόνο για συμμετοχή με σκοπό την παρέλκυση.
Πολλές από τις παραβάσεις που τελούνται από τους εργοδότες οφείλονται όχι στην κακή τους πίστη αλλά στην άγνοια ή στον αχρείαστο φόρτο που επιβάλλουν οι δαιδαλώδεις διατάξεις του ελληνικού εργατικού δικαίου, οι οποίες μάλιστα πολλές φορές αλληλοεπικαλύπτονται και προβλέπουν περισσότερες ενέργειες προς διαφορετικές υπηρεσίες για την ίδια πράξη. Άρα, η εισαγωγή ενός απλού και κατανοητού στον εργοδότη εργατικού κώδικα θα επιτρέψει την εύκολη ενημέρωσή του για τις σχετικές διατάξεις και θα απελευθερώσει μεγάλο μέρος του δυναμικού της επιθεώρησης εργασίας, ώστε να κατευθυνθεί σε ουσιαστικούς ελέγχους και κυρίως στην πάταξη της αδήλωτης εργασίας. Παράλληλα, έχουμε ζητήσει κατά το παρελθόν την δημιουργία και λειτουργία στα πλαίσια του ΣΕΠΕ, τηλεφωνικής γραμμής παροχής συμβουλών σε εργοδότες και εργαζόμενους. Λειτουργεί σήμερα μία σχετική τηλεφωνική γραμμή, αλλά δυστυχώς δέχεται μόνο καταγγελίες.
Στην Ελλάδα, η σύγκρουση αρμοδιοτήτων μεταξύ διαφορετικών ελεγκτικών φορέων είναι συχνό φαινόμενο. Η ύπαρξη δύο ή περισσότερων ελεγκτικών μηχανισμών δημιουργεί προβλήματα στις επιχειρήσεις και δεν βοηθάει στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Ειδικά οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της επιθεώρησης εργασίας και του ελληνικού Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων πρέπει να συγχωνευθούν άμεσα. Αυτό θα βοηθήσει τις οικονομίες κλίμακας, θα κάνει περισσότερο αποτελεσματικό το ελεγκτικό έργο και θα αποτρέψει επικαλύψεις στο έργο των δύο φορέων.
Κατά τις διατάξεις του ν. 3996/2011, το ΣΕΠΕ μπορεί να προχωράει ακόμη και στην προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης. Θεωρούμε την συγκεκριμένη εξουσία υπερβολική και διαφωνούμε με τη δυνατότητα αυτή, αν δεν δίνονται οι απαραίτητες διασφαλίσεις. Πρέπει να καθορίζονται δεσμευτικά οι προϋποθέσεις λήψης ενός τόσο σοβαρού μέτρου, που συνεπάγεται την κοινωνική διαπόμπευση της επιχείρησης, καθώς και τα όρια που θα εξασφαλίζουν την ευθυκρισία του ελεγκτικού οργάνου.
Στις διοικητικές κυρώσεις που μπορεί να επιβάλλει το ΣΕΠΕ περιλαμβάνονται και πρόστιμα από 500 έως 50.000 ευρώ. Για την τωρινή οικονομική πραγματικότητα της Ελλάδας, θεωρούμε τα συγκεκριμένα πρόστιμα εξωπραγματικά και μπορεί να οδηγήσουν την εξόντωση μία επιχείρησης, ειδικά όταν ο τζίρος της είναι ήδη περιορισμένος. Τέτοιες βαριές ποινές πρέπει να περιβάλλονται και με δικαστική κρίση, ώστε να λαμβάνεται υπόψη ο βαθμός κακοπιστίας της επιχείρησης και να αποφεύγονται αυθαιρεσίες.
Ευθέως σχετικές με την επιθεώρηση εργασίας είναι και οι ποινικές κυρώσεις για τον παρανομούντα εργοδότη. Προβλέπεται γενική ευθύνη του εργοδότη, είτε έχει δόλο, είτε αμέλεια, είτε διέπραξε λάθος και για οποιουδήποτε βαθμού παρανομία τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών, ενώ φυσικά «λερώνεται» το ποινικό του μητρώο. Αν και δεν διαφωνούμε με την ανάγκη αποτρεπτικής διάστασης του νόμου, τα δικαστήρια θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το λάθος του εργοδότη, αλλιώς ο νόμος θα αποτελέσει αντικίνητρο για την πρόσληψη είτε του πρώτου, είτε περισσότερων εργαζομένων.
Τέλος, σημαντικό είναι και το θέμα της κατάρτισης και της επάρκειας των ελεγκτών της επιθεώρησης εργασίας. Για το σκοπό αυτό, σημαντική μπορεί να είναι και η συνεισφορά τόσο των κοινωνικών εταίρων όσο και του ίδιου του ILO, ο οποίος γενικότερα μπορεί να βοηθήσει την χώρα να αποκτήσει ένα σύγχρονο ελεγκτικό μηχανισμό, που να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες απαιτήσεις.
Είναι γεγονός ότι ένας προσαρμοσμένος στο σήμερα μηχανισμός επιθεώρησης εργασίας είναι χρήσιμος, αλλά δεν αρκεί. Η εξισορρόπηση της αγοράς εργασίας στην χώρα απαιτεί επίσης υπαρκτό κοινωνικό κράτος, διάλογο, προώθηση του δικαιώματος του συναθροίζεσθαι και συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Παράλληλα, το πρόβλημα της ανεργίας που πλήττει την Ελλάδα δεν πρόκειται να λυθεί αν δεν υπάρξει στην χώρα εθνική στρατηγική απασχόλησης, ανάπτυξη και στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η ΕΣΕΕ έχει ήδη ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση την απευθείας ενίσχυση των επιχειρήσεων μέσω του ΕΣΠΑ και την σύσταση ενός εγγυητικού μηχανισμού, εργαλεία τα οποία θεωρεί απαραίτητα για την επανεκκίνηση της επιχειρηματικότητας στην χώρα. Για την επίτευξη όλων των παραπάνω η ΕΣΕΕ ζήτησε για άλλη μια φορά τη συνδρομή του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου