By Gideon Rachman Δημοσιεύθηκε: 19/02/13
Στην δεκαετία του 1970, ο διακεκριμένος Δανός πολιτικός Mogens Glistrup, έγινε διάσημος για την δήλωση ότι η χώρα του θα πρέπει να αντικαταστήσει τις ένοπλες δυνάμεις με ένα ηχογραφημένο μήνυμα που θα λέει «παραδινόμαστε» στα ρωσικά. Ο
Glistrup δεν είναι πια μαζί μας, αλλά η προσέγγισή του για την εθνική
άμυνα μοιάζει να κερδίζει έδαφος. Η δυνατότητα της Ευρώπης να
χρησιμοποιήσει στρατιωτικές δυνάμεις μειώνεται δραστικά και μαζί της και η δυνατότητα των Ευρωπαίων να διαφυλάξουν τα συμφέροντά τους ανά τον πλανήτη.
Είναι γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλά στρατεύματα ανεπτυγμένα απο
ευρωπαϊκές χώρες στο Αφγανιστάν και οι Γάλλοι βρίσκονται στο Μαλί. Αλλά
πίσω από τα πρωτοσέλιδα, οι στρατιωτικές δυνάμεις συρρικνώνονται.
Από το 2008, αντιδρώντας στην οικονομική ύφεση, οι μεγαλύτερες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν μειώσει τις αμυντικές δαπάνες κατά 10-15%.Οι πιο μακροπρόθεσμες τάσεις είναι ακόμη πιο εντυπωσιακές. Η βρετανική Royal Air Force έχει σήμερα μόλις το ένα τέταρτο του αριθμού των μαχητικών αεροσκαφών που είχε την δεκαετία του 1970. Το Royal Navy εχει 19 αντιτορπιλικά και φρεγάτες, σε σύγκριση με 69 το 1977. Ο βρετανικός στρατός έχει προγραμματιστεί να συρρικνωθεί στους 82.000 στρατιώτες, που είναι ο μικρότερος αριθμός από τους ναπολεόντιους πολέμους. Το 1990 η Βρετανία είχε 27 υποβρύχια (πλην όσων φέρουν βαλιστικούς πυραύλους) και η Γαλλία είχε 17. Σήμερα έχουν επτά και έξι αντιστοίχως.Και παρ’ όλ’ αυτά η Βρετανία και η Γαλλία θεωρούνται οι δύο μοναδικές ευρωπαϊκές χώρες που παίρνουν την άμυνα στα σοβαρά. Το βρετανικό σκεπτικό είναι ότι, ακόμη και μετά τον πρόσφατο κύκλο περικοπών, η Βρετανία θα έχει τον τέταρτο μεγαλύτερο στρατιωτικό
προϋπολογισμό στον κόσμο. Η Βρετανία ειναι επιπλέον, για την ώρα, ένα από τα δύο μόλις ευρωπαϊκά έθνη που πετυχαίνουν τον στόχο του ΝΑΤΟ για διάθεση του 2% του ΑΕΠ στην άμυνα –το άλλο είναι η Ελλάδα.
Η κατάσταση στις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι χειρότερη –η Ισπανία διαθέτει λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες και πολύ μεγάλο τμήμα των στρατιωτικών δαπανών πηγαίνει σε μισθούς ή συντάξεις όχι σε εξοπλισμό. Οι Βέλγοι είχαν διακριθεί στην εκστρατεία στην Λιβύη το 2011. Αλλά το 75% των στρατιωτικών δαπανών του Βελγίου κατευθύνεται σήμερα σε προσωπικό – γεγονός που έκανε έναν επικριτή να αποκαλέσει τον βελγικό στρατό «ένα ασυνήθιστα καλά εξοπλισμένο συνταξιοδοτικό ταμείο».
Ολα αυτά ίσως να μην είχαν καμία σημασία, αν οι ΗΠΑ παρέμεναν διατεθειμένες να βγουν μπροστά εκεί όπου οι Ευρωπαίοι μένουν πίσω. Η Αμερική, όμως, χάνει την υπομονή της με την αδυναμία της Ευρώπης να αντιδράσει μόνη της. Η κυβέρνηση Obama ήταν εμφανώς απρόθυμη να εμπλακεί στην Λιβύη. Και όταν οι Γάλλοι κατάλαβαν ότι χρειάζονται αμερικανική βοήθεια για τον από αέρος ανεφοδιασμό των επιχειρήσεων στο Μαλί, ανακάλυψαν με δυσφορία ότι οι Αμερικανοί αρχικά ήθελαν να τους χρεώσουν.
Στο τέλος, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να διαθέσουν τις εγκαταστάσεις δωρεάν. Αλλά είχαν περάσει το μήνυμα. Βαρέθηκαν μια κατάσταση όπου η Αμερική μόνη καταλαμβάνει τα τρία τέταρτα των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ.
Μια μέρα, ίσως σύντομα, οι Ευρωπαίοι ξυπνήσουν και βρουν ότι ο αμερικανικός στρατός απλά δεν βρίσκεται εκεί για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε απειλή χτυπάει τα σύνορα της Ευρώπης.
Γιατί η αλήθεια είναι ότι και η Αμερική ετοιμάζεται για μια νέα εποχή στρατιωτικής λιτότητας. Αν επιβληθούν οι αυτόματες περικοπές των δαπανών τον επόμενο μήνα, το Πεντάγωνο θα πρέπει να κόψει 1 τρισ. δολ. από τις αμυντικές δαπάνες στην επόμενη δεκαετία. Ακόμη κι αν αποφύγουν οι ΗΠΑ τόσο δραστικά μέτρα, η μακροπρόθεσμη τάση είναι σαφής.
Επιπλέον οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να επικεντρώσουν περισσότερη στρατιωτική δύναμη στον Ειρηνικό Ωκεανό. Το αμερικανικό ναυτικό αφιερώνει 50% των πόρων του στον Ειρηνικό και 50% στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή –αλλά στο μέλλον η Ασία θα καταλαμβάνει το 60%. Για τους Αμερικανούς, είναι λογικό. Ενώ οι αμυντικές δαπάνες της Ευρώπης έχουν μειωθεί σχεδόν 20% στην τελευταία 10ετία, οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας έχουν αυξηθεί σχεδόν 200%. Πέρσι, για πρώτη φορά σε πολλούς αιώνες, τα ασιατικά κράτη δαπάνησαν περισσότερα σε στρατιωτικές δυνάμεις απ’όσα οι ευρωπαϊκές χώρες.
Αν οι ΗΠΑ αφιερώσουν περισσότερο από τον μειούμενο προϋπολογισμό τους στην περιφέρεια Ασίας – Ειρηνικού, η παρουσία του Θείου Σαμ στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή, είναι σαφές ότι πρέπει να μειωθεί.
Μήπως δεν έχει σημασία; Η απειλή χερσαίας εισβολής στην ηπειρωτική Ευρώπη έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί μαζί με την Σοβιετική Ένωση. Η αντάρα που φοβούνται περισσότερο οι Ευρωπαίοι είναι η ζημιά που μπορεί να κάνει η λιτότητα στο πληγωμένο κοινωνικό μοντέλο της ηπείρου, και όχι μια στρατιωτική απειλή. Οι πολιτικοί αντιδρούν στην λαϊκή απαίτηση, προσπαθώντας να προστατεύσουν τους προϋπολογισμούς για την υγεία και το κράτος πρόνοιας περισσότερο από τους αμυντικούς. Ακόμη και οι νέες απειλές στην εθνική ασφάλεια, όπως η τρομοκρατία, προφανώς δεν υπόκεινται στην συμβατική στρατιωτική δύναμη. Η δεκαετία της πικρής εμπειρίας στο Αφγανιστάν ήταν μεγάλο μάθημα για τις δυσκολίες χρήσης του στρατού στην αντιμετώπιση ενός «αποτυχημένου κράτους».
Οπότε υπάρχει οπωσδήποτε η δυνατότητα οι Ευρωπαίοι να την γλιτώσουν με μια σύγχρονη εκδοχή της στρατηγικής Glistrup, όπου διαλύουμε τις ένοπλες δυνάμεις μας, διατάσσουμε υποχώρηση και βάζουμε τον αυτόματο τηλεφωνητή. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να κοιτάξουμε πολύ μακριά από τα σύνορα της Ευρώπης για να δούμε μια σειρά από πιθανές απειλές να εκτυλίσσονται στην ερχόμενη δεκαετία. Η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε αναταραχή και χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν στην Συρία, απειλώντας την σταθερότητα σε όλη την περιοχή. Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μπορεί κάλιστα να καταλήξει σε σύγκρουση και να απειλήσει τις ενεργειακές προμήθειες της Ευρώπης. Οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται. Και οι κλιμακούμενες διενέξεις της Κίνας και τον γειτόνων της μπορεί μια μέρα να διαταράξουν τον ελεύθερο διάπλου, από τον οποίο εξαρτάται το ευρωπαϊκό εμπόριο.
Ο κίνδυνος είναι ότι οι Ευρωπαίοι μπορεί ξαφνικά να ανακαλύψουν ότι εντέλει χρειάζονται τις ένπολες δυνάμεις, αλλά τότε να ανακαλύψουν, επίσης, ότι δεν τις διαθέτουν πλέον.
Από το 2008, αντιδρώντας στην οικονομική ύφεση, οι μεγαλύτερες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν μειώσει τις αμυντικές δαπάνες κατά 10-15%.Οι πιο μακροπρόθεσμες τάσεις είναι ακόμη πιο εντυπωσιακές. Η βρετανική Royal Air Force έχει σήμερα μόλις το ένα τέταρτο του αριθμού των μαχητικών αεροσκαφών που είχε την δεκαετία του 1970. Το Royal Navy εχει 19 αντιτορπιλικά και φρεγάτες, σε σύγκριση με 69 το 1977. Ο βρετανικός στρατός έχει προγραμματιστεί να συρρικνωθεί στους 82.000 στρατιώτες, που είναι ο μικρότερος αριθμός από τους ναπολεόντιους πολέμους. Το 1990 η Βρετανία είχε 27 υποβρύχια (πλην όσων φέρουν βαλιστικούς πυραύλους) και η Γαλλία είχε 17. Σήμερα έχουν επτά και έξι αντιστοίχως.Και παρ’ όλ’ αυτά η Βρετανία και η Γαλλία θεωρούνται οι δύο μοναδικές ευρωπαϊκές χώρες που παίρνουν την άμυνα στα σοβαρά. Το βρετανικό σκεπτικό είναι ότι, ακόμη και μετά τον πρόσφατο κύκλο περικοπών, η Βρετανία θα έχει τον τέταρτο μεγαλύτερο στρατιωτικό
προϋπολογισμό στον κόσμο. Η Βρετανία ειναι επιπλέον, για την ώρα, ένα από τα δύο μόλις ευρωπαϊκά έθνη που πετυχαίνουν τον στόχο του ΝΑΤΟ για διάθεση του 2% του ΑΕΠ στην άμυνα –το άλλο είναι η Ελλάδα.
Η κατάσταση στις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι χειρότερη –η Ισπανία διαθέτει λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες και πολύ μεγάλο τμήμα των στρατιωτικών δαπανών πηγαίνει σε μισθούς ή συντάξεις όχι σε εξοπλισμό. Οι Βέλγοι είχαν διακριθεί στην εκστρατεία στην Λιβύη το 2011. Αλλά το 75% των στρατιωτικών δαπανών του Βελγίου κατευθύνεται σήμερα σε προσωπικό – γεγονός που έκανε έναν επικριτή να αποκαλέσει τον βελγικό στρατό «ένα ασυνήθιστα καλά εξοπλισμένο συνταξιοδοτικό ταμείο».
Ολα αυτά ίσως να μην είχαν καμία σημασία, αν οι ΗΠΑ παρέμεναν διατεθειμένες να βγουν μπροστά εκεί όπου οι Ευρωπαίοι μένουν πίσω. Η Αμερική, όμως, χάνει την υπομονή της με την αδυναμία της Ευρώπης να αντιδράσει μόνη της. Η κυβέρνηση Obama ήταν εμφανώς απρόθυμη να εμπλακεί στην Λιβύη. Και όταν οι Γάλλοι κατάλαβαν ότι χρειάζονται αμερικανική βοήθεια για τον από αέρος ανεφοδιασμό των επιχειρήσεων στο Μαλί, ανακάλυψαν με δυσφορία ότι οι Αμερικανοί αρχικά ήθελαν να τους χρεώσουν.
Στο τέλος, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να διαθέσουν τις εγκαταστάσεις δωρεάν. Αλλά είχαν περάσει το μήνυμα. Βαρέθηκαν μια κατάσταση όπου η Αμερική μόνη καταλαμβάνει τα τρία τέταρτα των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ.
Μια μέρα, ίσως σύντομα, οι Ευρωπαίοι ξυπνήσουν και βρουν ότι ο αμερικανικός στρατός απλά δεν βρίσκεται εκεί για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε απειλή χτυπάει τα σύνορα της Ευρώπης.
Γιατί η αλήθεια είναι ότι και η Αμερική ετοιμάζεται για μια νέα εποχή στρατιωτικής λιτότητας. Αν επιβληθούν οι αυτόματες περικοπές των δαπανών τον επόμενο μήνα, το Πεντάγωνο θα πρέπει να κόψει 1 τρισ. δολ. από τις αμυντικές δαπάνες στην επόμενη δεκαετία. Ακόμη κι αν αποφύγουν οι ΗΠΑ τόσο δραστικά μέτρα, η μακροπρόθεσμη τάση είναι σαφής.
Επιπλέον οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να επικεντρώσουν περισσότερη στρατιωτική δύναμη στον Ειρηνικό Ωκεανό. Το αμερικανικό ναυτικό αφιερώνει 50% των πόρων του στον Ειρηνικό και 50% στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή –αλλά στο μέλλον η Ασία θα καταλαμβάνει το 60%. Για τους Αμερικανούς, είναι λογικό. Ενώ οι αμυντικές δαπάνες της Ευρώπης έχουν μειωθεί σχεδόν 20% στην τελευταία 10ετία, οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας έχουν αυξηθεί σχεδόν 200%. Πέρσι, για πρώτη φορά σε πολλούς αιώνες, τα ασιατικά κράτη δαπάνησαν περισσότερα σε στρατιωτικές δυνάμεις απ’όσα οι ευρωπαϊκές χώρες.
Αν οι ΗΠΑ αφιερώσουν περισσότερο από τον μειούμενο προϋπολογισμό τους στην περιφέρεια Ασίας – Ειρηνικού, η παρουσία του Θείου Σαμ στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή, είναι σαφές ότι πρέπει να μειωθεί.
Μήπως δεν έχει σημασία; Η απειλή χερσαίας εισβολής στην ηπειρωτική Ευρώπη έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί μαζί με την Σοβιετική Ένωση. Η αντάρα που φοβούνται περισσότερο οι Ευρωπαίοι είναι η ζημιά που μπορεί να κάνει η λιτότητα στο πληγωμένο κοινωνικό μοντέλο της ηπείρου, και όχι μια στρατιωτική απειλή. Οι πολιτικοί αντιδρούν στην λαϊκή απαίτηση, προσπαθώντας να προστατεύσουν τους προϋπολογισμούς για την υγεία και το κράτος πρόνοιας περισσότερο από τους αμυντικούς. Ακόμη και οι νέες απειλές στην εθνική ασφάλεια, όπως η τρομοκρατία, προφανώς δεν υπόκεινται στην συμβατική στρατιωτική δύναμη. Η δεκαετία της πικρής εμπειρίας στο Αφγανιστάν ήταν μεγάλο μάθημα για τις δυσκολίες χρήσης του στρατού στην αντιμετώπιση ενός «αποτυχημένου κράτους».
Οπότε υπάρχει οπωσδήποτε η δυνατότητα οι Ευρωπαίοι να την γλιτώσουν με μια σύγχρονη εκδοχή της στρατηγικής Glistrup, όπου διαλύουμε τις ένοπλες δυνάμεις μας, διατάσσουμε υποχώρηση και βάζουμε τον αυτόματο τηλεφωνητή. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να κοιτάξουμε πολύ μακριά από τα σύνορα της Ευρώπης για να δούμε μια σειρά από πιθανές απειλές να εκτυλίσσονται στην ερχόμενη δεκαετία. Η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε αναταραχή και χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν στην Συρία, απειλώντας την σταθερότητα σε όλη την περιοχή. Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μπορεί κάλιστα να καταλήξει σε σύγκρουση και να απειλήσει τις ενεργειακές προμήθειες της Ευρώπης. Οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται. Και οι κλιμακούμενες διενέξεις της Κίνας και τον γειτόνων της μπορεί μια μέρα να διαταράξουν τον ελεύθερο διάπλου, από τον οποίο εξαρτάται το ευρωπαϊκό εμπόριο.
Ο κίνδυνος είναι ότι οι Ευρωπαίοι μπορεί ξαφνικά να ανακαλύψουν ότι εντέλει χρειάζονται τις ένπολες δυνάμεις, αλλά τότε να ανακαλύψουν, επίσης, ότι δεν τις διαθέτουν πλέον.
ΑΠΟ euro2day.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου