Οι 11 παγίδες που κρύβουν τα τεκμήρια της εφορίας

Τα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία ονομάζονται πλέον «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης», είναι ποσά τα οποία, σύμφωνα με τη λογική του υπουργείου Οικονομικών, αντιπροσωπεύουν τις ελάχιστες ετήσιες δαπάνες χρήσης και συντήρησης περιουσιακών στοιχείων, όπως κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη και πισίνες, αλλά και ποσά που, σύμφωνα με το υπουργείο, αντιπροσωπεύουν τα ελάχιστα ετήσια έξοδα του φορολογούμενου για την ατομική του συντήρηση.
Στις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» υπάγονται και οι πραγματικά καταβληθείσες δαπάνες για την πληρωμή διδάκτρων σε ιδιωτικά σχολεία καθώς και τα έξοδα για την καταβολή αποδοχών σε υπηρετικό προσωπικό. Ολα αυτά τα ποσά, τα οποία προσδιορίζονται για κάθε φορολογούμενο με βάση τα περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιεί και τις λοιπές συνθήκες διαβίωσής του, αθροίζονται από την εφορία.
Στο άθροισμα των «αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης» η εφορία προσθέτει, επίσης, τις πραγματικές δαπάνες του φορολογούμενου για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων (αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής κ.λπ.), πλην ακινήτων, καθώς επίσης και τις δαπάνες για την αποπληρωμή πάσης φύσεως δανείων, για δωρεές και γονικές παροχές και για τη χορήγηση δανείων προς άλλα φυσικά πρόσωπα ή προς τις επιχειρήσεις στις οποίες μετέχει. Τα ποσά αυτά, τα οποία προστίθενται στις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης», ονομάζονται «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων».
Το άθροισμα των «αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης» και των «τεκμηρίων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» προσδιορίζει, για κάθε φορολογούμενο, το ελάχιστο όριο του τεκμαρτού ετήσιου εισοδήματος που πρέπει να υπαχθεί σε φόρο. Αν το εισόδημα που θα δηλώσει ο φορολογούμενος είναι μικρότερο από το τεκμαρτό ετήσιο εισόδημα που προσδιορίζουν αθροιστικά οι «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» και τα «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων», τότε ο φόρος υπολογίζεται επί του τεκμαρτού εισοδήματος, εκτός εάν
η πρόσθετη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος καλυφθεί με εισοδήματα παλαιότερων ετών ή με άλλους νόμιμους τρόπους (εισοδήματα αυτοτελώς φορολογηθέντα ή απαλλαχθέντα από το φόρο, υπεραξίες από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.).
Σύμφωνα, εξάλλου, με τις διατάξεις για τις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» και για τα «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων»:

1. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να καλυφθεί η διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος, τότε, εάν το δηλωθέν εισόδημα προέρχεται από μισθούς ή συντάξεις αλλά είναι χαμηλότερο του αφορολογήτου και το τεκμαρτό εισόδημα είναι μεγαλύτερο του αφορολογήτου, ο φορολογούμενος θα υποχρεωθεί να πληρώσει το φόρο εισοδήματος προσαυξημένο και με «προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους», η οποία θα υπολογισθεί με «καπέλο» 55%!
2. Σε περίπτωση που η διαφορά μεταξύ υψηλότερου τεκμαρτού εισοδήματος και χαμηλότερου δηλωθέντος παραμείνει ακάλυπτη, ο φορολογούμενος θα υποχρεωθεί να πληρώσει αυξημένο φόρο και λόγω της μη πλήρους κάλυψης του απαιτούμενου ποσού αποδείξεων! Αυτό θα συμβεί επειδή στο (υψηλότερο) τεκμαρτό εισόδημα που θα λάβει υπόψη η εφορία για τον υπολογισμό του φόρου θα αντιστοιχεί συνολική αξία προσκομιστέων αποδείξεων μεγαλύτερη από την αξία αποδείξεων που θα έχει συγκεντρώσει ο φορολογούμενος! Δηλαδή, ο φορολογούμενος, νομίζοντας ότι θα φορολογηθεί με βάση τα όσα δήλωσε, είναι πολύ πιθανό να έχει μαζέψει αποδείξεις αξίας ίσης με το 25% του δηλωθέντος εισοδήματός του κι όχι αποδείξεις αξίας ίσης με το 25% του τεκμαρτού εισοδήματός του, που είναι υψηλότερο του δηλωθέντος!
3. Tα έσοδα που εισέπραξε ο φορολογούμενος το 2012 από την εκποίηση περιουσιακών στοιχείων του, δηλαδή από πωλήσεις ακινήτων, Ι.Χ. αυτοκινήτων, σκαφών, μοτοσικλετών κ.λπ., δεν λαμβάνονται υπόψη στο σύνολό τους για την κάλυψη της διαφοράς μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος αλλά μειώνονται κατά τα ποσά του κόστους απόκτησής τους! Αυτό σημαίνει ότι εάν το συνολικό δηλωθέν εισόδημα ενός φορολογουμένου για το έτος 2012 είναι σημαντικά μικρότερο από το συνολικό άθροισμα των «αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης» και των «δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» που τον βαρύνουν, τότε για την κάλυψη της διαφοράς ο φορολογούμενος δεν μπορεί να επικαλεστεί το συνολικό τίμημα που τυχόν εισέπραξε το 2012 από την πώληση ενός ακινήτου ή ενός Ι.Χ. αυτοκινήτου ή ενός οποιουδήποτε άλλου περιουσιακού του στοιχείου. Το ποσό που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο φορολογούμενος για να καλύψει την πρόσθετη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος (προσδιοριζόμενου βάσει «δαπανών διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων») είναι μόνο η υπεραξία από την πώληση του περιουσιακών του στοιχείων! Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση είσπραξης τιμήματος από την πώληση ενός ακινήτου ή ενός αυτοκινήτου εντός του 2012 ο φορολογούμενος ενδέχεται να μην μπορεί να χρησιμοποιήσει ούτε ένα ευρώ από το ποσό του εισπραχθέντος τιμήματος για να καλύψει τις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» και τις «δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων», επειδή το ποσό που είχε δαπανήσει πριν από κάποια χρόνια για την απόκτηση του πωληθέντος ακινήτου ή αυτοκινήτου μπορεί να είναι υψηλότερο από το τίμημα που εισέπραξε το 2012 κατά την πώλησή του. Μπορεί δηλαδήτο κόστος κτήσης του ακινήτου ή του αυτοκινήτου να είναι μεγαλύτερο από το τίμημα της πώλησης, οπότε στην περίπτωση αυτή δεν θα προκύπτει υπεραξία και η κάλυψη της διαφοράς μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος με το έσοδο από την πώληση του ακινήτου ή του αυτοκινήτου θα είναι αδύνατη!
4. Σε κάθε φορολογούμενο που το 2012 απέκτησε οποιουδήποτε ύψους εισόδημα (ακόμη και 0,01 ευρώ από τόκους καταθέσεων) ή χρησιμοποίησε κάποια κατοικία για τη διαμονή του -ανεξαρτήτως του εάν κατείχε ή όχι περιουσιακά στοιχεία- το σύστημα των «αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης» προσδιορίζει ένα ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 3.000 ευρώ για τον άγαμο και των 5.000 ευρώ για τον έγγαμο! Στο ποσό αυτό προστίθενται τα ποσά των υπολοίπων «αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης» που τυχόν βαρύνουν τον φορολογούμενο, λόγω χρήσης κατοικιών, αυτοκινήτων κ.λπ.
5. Στα τεκμήρια διαβίωσης (στις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης») υπάγονται όλες ανεξαιρέτως οι κατοικίες στις οποίες διαμένουν οι φορολογούμενοι. Ακόμη και όσοι φορολογούμενοι δεν έχουν κατοικίες στο όνομά τους αλλά είναι ενοικιαστές, ακόμη κι αυτοί που διαμένουν σε σπίτια που τους έχουν παραχωρήσει δωρεάν οι γονείς τους ή τα παιδιά τους βαρύνονται πλέον με συγκεκριμένα ποσά τεκμηρίων για τα ακίνητα στα οποία διαμένουν! Στις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» υπάγονται, συγκεκριμένα, όλες οι ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες κύριες και δευτερεύουσες κατοικίες. Το τεκμήριο βαρύνει τον εκάστοτε χρήστη της κατοικίας, είτε αυτός είναι ιδιοκτήτης (ιδιοκατοικούμενη κατοικία) είτε ενοικιαστής (μισθωμένη κατοικία) είτε απλός φιλοξενούμενος (δωρεάν παραχωρηθείσα κατοικία). Ακόμη λοιπόν κι ένας χαμηλοσυνταξιούχος που διαμένει σε μια γκαρσονιέρα καταβάλλοντας ενοίκιο και δεν πλήρωνε μέχρι τώρα φόρο εισοδήματος κινδυνεύει για πρώτη φορά να πληρώσει φόρο, καθώς υπάρχει πιθανότητα το τεκμήριο της κατοικίας αθροιζόμενο με το ατομικό τεκμήριο των 3.000 ευρώ ή των 5.000 ευρώ να του προσδιορίσουν εισόδημα μεγαλύτερο από αυτό που δηλώνει!
6. Στα τεκμήρια διαβίωσης υπάγονται επίσης και όλα ανεξαιρέτως τα Ι.Χ. αυτοκίνητα. Υπάγονται ακόμη και οι μικρές βάρκες μήκους 3 έως 5 μέτρων, καθώς και όλα τα σκάφη μήκους μέχρι 10 μέτρων, που με το προηγούμενο καθεστώς απαλλάσσονταν.
7. Σε περίπτωση κατά την οποία ο βαρυνόμενος με «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» για σπίτια, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη κ.λπ. φορολογούμενος είναι νέος που υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία, τα ποσά των «αντικειμενικών δαπανών» θα βαρύνουν τους γονείς που τον συντηρούν!
8. Κάθε δαπάνη αγοράς ή ανέγερσης πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τετραγωνικά μέτρα που πραγματοποιήθηκε το 2012 δεν υπάγεται στις «δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων», οι οποίες προστίθενται στις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» του φορολογούμενου, προκειμένου να προσδιοριστεί με τεκμαρτό τρόπο το ελάχιστο όριο του φορολογητέου εισοδήματός του.
9. Ως «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» λαμβάνονται υπόψη και τα έξοδα του φορολογούμενου: > για την αποπληρωμή τόκων και χρεολυσίων δανείων τα οποία έλαβε για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, > για την καταβολή του τοκοχρεολυσίου για αγορά εξοπλισμού γεωργικής επιχείρησης, > για αγορά οικοπέδου εφόσον ο φορολογούμενος είναι επιτηδευματίας που ασκεί ατομική επιχείρηση και ασχολείται επαγγελματικά με την ανέγερση και πώληση οικοδομών.
10. Ολα τα ποσά που έχουν καταβάλει οι φορολογούμενοι το 2012 για τη χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε λαμβάνονται υπόψη ως «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» που προσδιορίζουν με τεκμαρτό τρόπο τα εισοδήματά τους.
11. Οι «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης» εφαρμόζονται μειωμένες κατά 30% προκειμένου για συνταξιούχους οι οποίοι έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους.
    
12. ΑΠΟ taxdevil