 |
| Σκίτσο του Μίνου Αργυράκη, δημοσιεύτηκε στην Αυγή τη μέρα του θανάτου του Λαμπράκη, 28.5.1963 |
Καθώς ο Λαμπράκης βγαίνει από το κτίριο της Ένωσης Εμποροϋπαλλήλων, στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Βενιζέλου, πέφτει πάνω του ένα τρίκυκλο που οδηγούσε ο παρακρατικός Σπύρος Γκοτζαμάνης. Ο επιβάτης του τρικύκλου, παρακρατικός επίσης, Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης, χτυπάει στο κεφάλι τον Λαμπράκη με έναν σιδερένιο λοστό. Ο μαραθωνοδρόμος της ειρήνης θα παλέψει πέντε μέρες με το θάνατο και τελικά θα χάσει τη μάχη στις 27 Μαΐου 1963.
Η δολοφονία του Λαμπράκη ίσως δεν θα είχε εξιχνιαστεί αν ένας θαρραλέος Θεσσαλονικιός, ο Μανώλης Χατζηαποστόλου ή Τίγρης, δεν είχε την ετοιμότητα να πηδήξει πάνω στην καρότσα του τρικύκλου, να συμπλακεί με τον Εμμανουηλίδη ενώ το τρίκυκλο συνέχιζε την πορεία του και ύστερα, πολύ μακριά από τον τόπο της επίθεσης, με τον Γκοτζαμάνη. Ένας περαστικός τροχονόμος που τους είδε να συμπλέκονται, τους συνέλαβε -χωρίς να ξέρει ότι ανώτατοι αξιωματικοί της Χωροφυλακής συμμετείχαν στο οργανωμένο σχέδιο της δολοφονικής επίθεσης.
Χάρη στο θάρρος, την ξεροκεφαλιά και την υπηρεσιακή προσήλωση ενός πεισματάρη ανακριτή, του δικαστικού Χρήστου Σαρτζετάκη, μετέπειτα Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά και χάρη στο ερευνητικό δαιμόνιο τριών δημοσιογράφων, του Γιάννη Βούλτεψη της Αυγής, του Γιώργου Μπέρτσου της Ελευθερίας και του Γιώργου Ρωμαίου του Βήματος, ήρθε στο φως σε όλη της την έκταση η παρακρατική συνωμοσία, παρά τη λυσσαλέα αντίσταση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Κων. Κόλλια (του πρώτου πρωθυπουργού της απριλιανής χούντας). Η υπόθεση Λαμπράκη ήταν ο καταλύτης που προκάλεσε την παραίτηση του Κ. Καραμανλή από την πρωθυπουργία και τη νίκη της Ένωσης Κέντρου στις εκλογές. Όταν όμως η υπόθεση έφτασε στο εδώλιο το πολιτικό κλίμα είχε αλλάξει άρδην -το 1966, με κυβέρνηση αποστατών, οι συνωμότες έπεσαν στα μαλακά -όλοι οι αξιωματικοί αθωώθηκαν και μόνο οι φυσικοί αυτουργοί καταδικάστηκαν, καθώς και κάποιοι παρακρατικοί που συμμετείχαν στην αντισυγκέντρωση.
Λέγεται ότι την επιθυμία για επίθεση στον Λαμπράκη την είχε εκφράσει η βασιλομήτωρ Φρειδερίκη, η οποία είχε ενοχληθεί σφόδρα από την υποστήριξη του βουλευτή της ΕΔΑ στη Μπέτυ Αμπατιέλου, που είχε ρεζιλέψει (και ίσως χαστουκίσει) την εστεμμένη στο ταξίδι της στο Λονδίνο τον Απρίλιο του 1963 -γι’ αυτό το “χαστούκι που ίσως δεν δόθηκε” έχω γράψει αναλυτικά αλλού. “Δεν τον τσαλακώνετε αυτόν;” λέγεται ότι είπε η Φρειδερίκη -και κάποια κατώτερα όργανα αποφάσισαν να επιδείξουν υπερβάλλοντα ζήλο.
Ο Λαμπράκης είχε πάει στο Λονδίνο για να πάρει μέρος στη μεγάλη πορεία ειρήνης του Ολντερμάστον, τον Απρίλιο του 1963. Επιστρέφοντας από το Λονδίνο, συμμετείχε στη Μαραθώνια πορεία ειρήνης του 1963 -ακριβέστερα, επειδή η πορεία είχε απαγορευτεί από την αστυνομία, ο Λαμπράκης ήταν ο μόνος που, χάρη στη βουλευτική του ιδιότητα, την εξυπνάδα και το θάρρος του, μπόρεσε να διασπάσει αλλεπάλληλα μπλόκα της αστυνομίας και να φτάσει μόνος στον Τύμβο και να βαδίσει αρκετά χιλιόμετρα, μοναχικός μαραθωνοδρόμος της ειρήνης (αργότερα προστέθηκαν και δυο-τρεις ακόμα συνοδοιπόροι του, δίνω πιο κάτω το λινκ).
Λίγες βδομάδες νωρίτερα, στα μέσα Μαρτίου 1963, ο Λαμπράκης είχε πρωταγωνιστήσει σε ένα επεισόδιο μέσα στη Βουλή, που θυμίζει τις πρόσφατες χρυσαβγίτικες αθλιότητες. Κατά την εμπρηστική ομιλία του βουλευτή Κιλκίς της ΕΡΕ Κ. Παπαδόπουλου, ο οποίος λέγεται ότι ήταν ταγματασφαλίτης, γερμανοντυμένος στην Κατοχή, σημειώθηκαν αντεγκλήσεις με βουλευτές της ΕΔΑ και όταν ο Παπαδόπουλος, φωνάζοντας “Σκάσε ρε πούστη”, επιτέθηκε εναντίον του βουλευτή της ΕΔΑ Αντώνη Μπριλλάκη, ο Λαμπράκης, παλιός αθλητής, με ένα σάλτο προσγειώθηκε ανάμεσά τους και άστραψε μια δυνατή γροθιά στον
Παπαδόπουλο, που τον άφησε αιμόφυρτο, κι ύστερα δέχτηκε επίθεση από πεντέξι βουλευτές της ΕΡΕ. Το επεισόδιο δεν είναι εντελώς άσχετο με τη δολοφονία του, αφού ο Ξενοφών Γιοσμάς (ή “φον Γιοσμάς”), ο αρχηγός της παρακρατικής οργάνωσης στην οποία συμμετείχαν οι δολοφόνοι του Λαμπράκη, ήταν διοικητής τμήματος υπό τις διαταγές του Κ. Παπαδόπουλου. Μικρασιάτης πρόσφυγας, ο Γιοσμάς ήταν από τους επιφανείς συνεργάτες των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη, έφυγε μαζί τους από την Ελλάδα στα τέλη του 1944 και υπήρξε υπουργός Προπαγάνδας (!) στην εξόριστη «κυβέρνηση» Τσιρονίκου που σχημάτισαν τα κατακάθια του δοσιλογισμού στις αρχές του 1945 στη Βιέννη. Καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο από το δικαστήριο δοσιλόγων, αλλά όταν γύρισε στην Ελλάδα το 1947 οι δοσίλογοι ήταν εθνικώς χρήσιμοι κι έτσι η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια και τελικά αποφυλακίστηκε περί το 1951 έχοντας κάνει τρία χρόνια μόνο φυλακή. Ο φον Γιοσμάς πέθανε το 1975 κι έτσι έχασε την ευκαιρία να είναι σήμερα βουλευτής επικρατείας με τη Χρυσή Αβγή, που συνεχίζει την κληρονομιά του Πούλου, του Τσιρονίκου, κι όσων έχουν τη ναζιστική στολή στη ναφθαλίνη.
απο - sarantakos.wordpress
-----------------------------
Υλικό μνήμης και Ιστορίας για τον Γρηγόρη Λαμπράκη
Ο Μίκης Θεοδωράκης θα γράψει στην εφημερίδα “Αθηναϊκή”: «Χάνοντας τον Λαμπράκη, κερδίσαμε χιλιάδες νέους Λαμπράκηδες, χιλιάδες ήλιους που θα θερμαίνουν και θα φωτίζουν τη μνήμη του»
Δεν έχω σκοπό να γράψω ένα ακόμα κείμενο για την ζωή,την δράση και την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Υπάρχουν στο διαδίκτυο πολλά και καλά αφιερώματα για το θέμα αυτό. Ακολουθεί μια ενδεικτική λίστα με σχετικές σελίδες που αξίζει να διαβάσουμε:
- “Ριζοσπάστης” (11 Μάη 2003):Γιώργος Πετρόπουλος- «Στα 40 χρόνια από την πρώτη Μαραθώνια πορεία»
- “Ριζοσπάστης” (18 Μάη 2003):Νίκος Τσακανίκας- «Στα 40 χρόνια από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη»
- Arcadia: πολυσέλιδο αφιέρωμα «Γρηγόρης Λαμπράκης -Ο φιλειρηνιστής και αγωνιστής της Αριστεράς»
- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων: πολυσέλιδο αφιέρωμα του Σπύρου Κουζινόπουλου για την “Υπόθεση Λαμπράκη”
- Σπύρου Σεραφείμ (Πολύ χαμηλές πτήσεις): «Υπόθεση Λαμπράκη.44 χρόνια μετά»
- “Οργή Λαού”:“Η δολοφονία του Λαμπράκη”
- “Αν ξαναγενιόμουν”:«Λαμπράκης Γρηγόρης…ο “μοναχικός”μαραθωνοδρόμος της Ειρήνης»
- Νίκος Σαραντάκος (σελίδες Ιστορίας): πολύτιμο φωτογραφικό (και όχι μόνο) «υλικό για την Μαραθώνια πορεία ειρήνης του 1963 και τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη»
Mουσικός Επίλογος…
Εμπνευσμένα από τις ίδιες φιλειρηνικές ιδέες, για τις οποίες θυσίασε την ζωή του ο Γρ. Λαμπράκης, είναι και τα παρακάτω λαϊκά τραγούδια, που πρέπει να γράφτηκαν περίπου εκείνη την εποχή:
«Το τραγούδι της Ειρήνης», με τον Πέτρο Αναγνωστάκη και την Λίτσα Διαμάντη:
Όλος ο κόσμος πάνω στη γη,Το τραγούδι “Στον ήλιο, στο διάστημα” του Χρ. Κολοκοτρώνη με την Πόλυ Πάνου:
φωνάζει για Ειρήνη
και όσοι χάθηκαν γι΄αυτή
ζητούνε την γαλήνη.
Όποιος θέλει ευτυχία,
όποιος έχει ανθρωπιά
στην καρδιά βαθειά ας κλείσει
ειρήνη, ο πόλεμος να σβήσει.
Από τα χρόνια τα παλιά
σ΄αυτό εδώ το χώμα,
πόσες ψυχές δεν χάθηκαν
μεσ’ στου θεριού το στόμα.
Όποιος θέλει ευτυχία,
όποιος έχει ανθρωπιά
στην καρδιά βαθιά ας κλείσει
ειρήνη, ο πόλεμος να σβήσει.
Έϊ, σεις οι δυνατοί της γης,Το ίδιο τραγούδι, με εναλλακτικό τίτλο “τα βάλατε με το θεό” ερμήνευσε και ο Μιχάλης Μενιδιάτης.
εσείς που κυβερνάτε,
το χρήμα που μαζεύετε
γιατί το σπαταλάτε,
εσείς που κυβερνάτε;
Τα βάλατε με το θεό
και σαν τρελοί ζητάτε
στον ήλιο, στο διάστημα
και στ’ άστρα για να πάτε.
Αντί να κατορθώσετε
σ’ αυτή την οικουμένη
να μην υπάρχουν άρρωστοι
φτωχοί και πεινασμένοι,
τα βάλατε με τον θεό
και σαν τρελοί ζητάτε
στον ήλιο, στο διάστημα
και στ’ άστρα για να πάτε.
Δώστε στην εργατιά λεφτά
να πάρουνε τρακτέρια
να μην οργώνει πια την γη
ο κόσμος με τα χέρια,
να πάρουνε τρακτέρια.
Κάψτε τα διαστημόπλοια
τους πύραυλους ξηλώστε
κι απ’ του πολέμου την οργή
τον κόσμο να γλυτώστε.
Αντί να κατορθώσετε
σ’ αυτή την οικουμένη
να μην υπάρχουν άρρωστοι
φτωχοί και πεινασμένοι,
τα βάλατε με τον θεό
και σαν τρελοί ζητάτε
στον ήλιο, στο διάστημα
και στ’ άστρα για να πάτε.
Εγώ προτιμώ την εκτέλεση της Πόλυς Πάνου.
Και ναι… ο πληθυντικός “τα τρακτέρια” δεν μ’ ενοχλεί καθόλου.
απο afmarx.wordpress
ZEI!
Yannis Tsal
22 Μάη 1963. Ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης
Λαμπράκης πέφτει στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Βενιζέλου, θανάσιμα
χτυπημένος από το τρίκυκλο του Κοτζαμάνη και το λοστό του Εμμανουηλίδη.
Επέστρεφε πεζός στο ξενοδοχείο του μετά από ομιλία σε εκδήλωση για την
ειρήνη στη Θεσσαλονίκη. Ξεψυχά στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ στις 27. Την ίδια
τύχη παραλίγο να έχει και ο βουλευτής Καβάλας της ΕΔΑ, Γιώργης
Τσαρουχάς, ο οποίος πέφτει κι αυτός θύμα επίθεσης από παρακρατικούς εκεί
κοντά. Το έργο των φονιάδων θα ολοκληρωθεί πέντε χρόνια μετά στα
γραφεία της ΚΥΠ.
Δέκατο τέταρτο παιδί φτωχής αγροτικής
οικογένειας από την Κερασίτσα Αρκαδίας, βαλκανιονίκης, γιατρός και
υφηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ανεξάρτητος βουλευτής Πειραιά
συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ. Ηγετική προσωπικότητα στο κίνημα για την
ειρήνη.
Ένα μήνα πριν τη δολοφονία του (21
Απριλίου – σατανική σύμπτωση!), ο Λαμπράκης ηγείται πορείας για την
ειρήνη από το Μαραθώνα προς την Αθήνα, παρά την απαγόρευση της
αστυνομίας επί κυβέρνησης Καραμανλή (του “εθνάρχη” και 4ου “μεγάλου
Έλληνα”). Η φωτογραφία του Λαμπράκη με το πανώ που γράφει “ΕΛΛΑΣ” με το
σύμβολο της ειρήνης δίπλα κάνει το γύρο του κόσμου.
Λίγες μέρες μετά, ο Λαμπράκης συμμετέχει
σε πορεία διαμαρτυρίας στο Λονδίνο υπέρ της αποφυλάκισης πολιτικών
κρατουμένων στην Ελλάδα. Στην διαμαρτυρία συμμετέχει και η Μπέττυ
Αμπατιέλου, σύζυγος του φυλακισμένου συνδικαλιστή Αντώνη Αμπατιέλου. Η
Αμπατιέλου φτάνει μέχρι να χαστουκίσει τη βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία
επίσης βρίσκεται στην Αγγλία προσκεκλημένη σε γάμους της βασιλικής
οικογένειας. Η “Φρίκη” αγανακτισμένη λέγεται ότι εκμυστηρεύτηκε στον
κύκλο της “Ποιος θα με απαλλάξει από αυτόν τον άνθρωπο!”. Εννοώντας
φυσικά το Λαμπράκη.
Η επιθυμία της σύντομα πραγματοποιείται.
Όπως αποκάλυψε η έρευνα των δημοσιογράφων Βούλτεψη, Μπέρτσου και
Ρωμαίου, και η δίκη που ακολούθησε με ανακριτή τον μετέπειτα Πρόεδρο της
Δημοκρατίας Χρήστο Σαρτζετάκη, η υπόθεση Λαμπράκη δεν ήταν τροχαίο
δυστύχημα ούτε μεμονωμένο περιστατικό. Ήταν ένα προσεχτικά
ενορχηστρωμένο σχέδιο της ανώτατης διοίκησης χωροφυλακής Θεσσαλονίκης.
Καταδικάστηκαν σε φυλάκιση οι φυσικοί
αυτουργοί Κοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης και ως ηθικοί αυτουργοί κάποιοι
αξιωματικοί του στρατού και της χωροφυλακής – οι τελευταίοι όμως λίγο
αργότερα απαλλάχτηκαν. Η ανάμειξη του παλατιού και της CIA – η οποία
χρησιμοποιούσε τότε τη χώρα μας ως “εργαστήρι” του Ψυχρού Πολέμου –
παρότι προφανής, παραμένει επισήμως ανεπιβεβαίωτη και ατιμώρητη. Το ίδιο
και η ανοχή, αν όχι συνενοχή του Καραμανλή, ο οποίος παραιτείται στις
11 Ιουνίου με την απορία “ποιος κυβερνά επιτέλους αυτό τον τόπο” και φεύγει για το Παρίσι, όπου θα παραμείνει μέχρι να τον καλέσουν να “σώσει” πάλι τη χώρα με τη Μεταπολίτευση.
Το 1969, ο Κώστας Γαβράς γυρίζει στην
Αλγερία το “Ζ”, ίσως την καλύτερη πολιτική ταινία στην ιστορία του
σινεμά, αναφερόμενη στην υπόθεση Λαμπράκη. “Ζ”, όπως “Ζει!”, η κραυγή
που δονούσε τη φορτισμένη πολιτικά και συγκινησιακά ατμόσφαιρα στην
κηδεία του μάρτυρα. Με λαμπρό καστ (Υβ Μοντάν, Ειρήνη Παπά, Ζαν Λουι
Τρεντινιάν) και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Φέτος, με την επέτειο των 40
χρόνων, η ταινία επανακυκλοφόρησε ψηφιακά επεξεργασμένη.
46 χρόνια μετά τη δολοφονία
Λαμπράκη, σε συνθήκες διαφορετικές αλλά όχι χωρίς παραλληλισμούς, η
μνήμη του σπουδαίου αγωνιστή της ειρήνης και της δημοκρατίας δεν
κινδυνεύει από το παρακράτος και τους ξένους πράχτορες, αλλά από τη λήθη
και την αδιαφορία της υποβαθμισμένης μεταπολιτευτικής πολιτικής
κουλτούρας. Για κάποιους πάντως, πάντα και παντού θα
Ε Ι !
Σχετικοί σύνδεσμοι:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου