Το Μουσείο Απειράνθου: Ιστορία και Καθυστέρηση στην Αναστήλωση

 

Το Μουσείο Απειράνθου: Ιστορία και Καθυστέρηση στην Αναστήλωση

Το Μουσείο Απειράνθου στη Νάξο αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Ελλάδας, με μία πρωτοκυκλαδική συλλογή που θεωρείται μοναδική παγκοσμίως. Ωστόσο, παρά την πολιτιστική και συμβολική του αξία, η αναστήλωση και η αναβάθμιση του κτηρίου καθυστερούν, αφήνοντας πολλά ερωτηματικά για το μέλλον του.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Απειράνθου ιδρύθηκε το 1962, χάρη στην προσπάθεια του μαθηματικού και φιλάρχαιου Μιχάλη Μπαρδάνη (1907-1975), γνωστού και ως «Παζαρομιχάλη». Ο Μπαρδάνης, με αγάπη για την ιστορία του τόπου του, περιόδευε στην ύπαιθρο της Νάξου, συλλέγοντας αρχαιολογικά ευρήματα και ενθαρρύνοντας τους κατοίκους να παραδώσουν στο κράτος αντικείμενα που είχαν βρει. Η συλλογή που δημιουργήθηκε έγινε η βάση του μουσείου, το οποίο στεγάστηκε σε δημοτικό κτήριο με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και του τότε αρχαιολόγου Νίκου Ζαφειρόπουλου.

Όπως αναφέρει η Εφορεία, πρόκειται για το μοναδικό μουσείο παγκοσμίως που δημιουργήθηκε αποκλειστικά από δωρεές κατοίκων. Μεταξύ των σημαντικότερων εκθεμάτων του είναι οι πλάκες με επίκρουστες παραστάσεις της 3ης χιλιετίας π.Χ., οι οποίες απεικονίζουν σκηνές από την καθημερινή ζωή των Κυκλαδίτων.

Ο Ρόλος του Μιχάλη Μπαρδάνη και η Συμβολή του

Ο Μπαρδάνης δεν ήταν μόνο συλλέκτης αρχαιοτήτων, αλλά και διανοούμενος, αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και δάσκαλος που αφιέρωσε τη ζωή του στη γνώση και τον πολιτισμό. Κατά τη δεκαετία του 1960, όταν η λαθρανασκαφή μάστιζε τη Νάξο, οργάνωσε την προστασία των αρχαιοτήτων με πείσμα και αγάπη για την ιστορία. Παράλληλα, συμβάλλει στη λειτουργία της βιβλιοθήκης Νίκου Γ. Γλέζου και έγραψε επιστημονικές μελέτες για την αρχαιολογία και την αστρονομία των προϊστορικών Κυκλαδίτων.

Το μουσείο στεγάζεται σε ένα παλιό δημοτικό σχολείο, το οποίο όμως χρειάζεται επείγουσες επεμβάσεις. Το 2021, η τότε υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε την αναβάθμιση του χώρου σε «σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο», αλλά από τότε η πρόοδος είναι ελάχιστη. Το κτήριο παραμένει υπό επιτήρηση λόγω προβλημάτων σταθερότητας, και οι κάτοικοι ανησυχούν μήπως η καθυστέρηση οδηγήσει σε ανεπανόρθωτες ζημιές.

Ο δήμος της Νάξου έχει αναλάβει να εφαρμόσει τα μέτρα που προτείνει η Ειδική Επιτροπή Επικινδύνως Ετοιμορρόπων Κτηρίων, αλλά η ολοκλήρωση του έργου εξακολουθεί να είναι αδιευκρίνιστη. Ταυτόχρονα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων εξακολουθεί να προβάλλει τη συλλογή μέσω των social media, θυμίζοντας τη σημασία της.

Το Μουσείο Απειράνθου δεν είναι απλώς μια συλλογή αρχαιοτήτων, αλλά ένα σύμβολο κοινοτικής προσπάθειας και αγάπης για την ιστορία. Η καθυστέρηση στην αναστήλωση του δημιουργεί κίνδυνο για τη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς. Είναι απαραίτητο να επισπευστούν οι εργασίες, ώστε αυτό το μοναδικό μουσείο να συνεχίσει να διηγείται την ιστορία των Κυκλάδων για τις επόμενες γενιές.