Δευτέρα 19 Μαρτίου 2012

To σοκ του ΠΑΣΟΚ σε περίοδο κατάρρευσης

ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ
Η δημοκρατική παράταξη στην Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση. Μια συνέχεια ιστορικής επιρροής. Η επιρροή αυτή άλλοτε ήταν περισσότερο δεξιά και άλλοτε πιο ανοικτή σε αριστερές ιδέες και επιδράσεις. Επί παραδείγματι, η μεταπολεμική δημοκρατική παράταξη έτεινε περισσότερο προς το κέντρο, υιοθετώντας τον αντικομμουνισμό και τη
λογική των κυρίαρχων δυνάμεων. Γι’ αυτό άφησε χώρο να αναπτυχθεί εκ νέου η Αριστερά και να γίνει η τελευταία, το 1958, αξιωματική αντιπολίτευση. Αντίθετα, το μεταχουντικό ΠΑΣΟΚ ανέπτυξε ως αντιπολίτευση μια σταθερή αριστερή φρασεολογία και πρόγραμμα. Ακόμα και το κεντρικό του σύνθημα, «Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες», το είχε πάρει από το ΚΚΕ της δεκαετίες του τριάντα και το ίδιο το ΕΑΜ. Με το προφίλ του το ΠΑΣΟΚ της περιόδου 1974-1985 κάλυψε μεγάλο μέρος και της αριστερής-λαϊκής παράδοσης. Ταυτόχρονα πάντρεψε αυτή την παράδοση με τον κυβερνητισμό και έδωσε άμεση προοπτική σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, που εξαιτίας του Εμφυλίου και της ασύμμετρης οικονομικής ανάπτυξης καθώς και της συσσώρευσης κοινωνικής αδικίας, περνούσαν δύσκολες μέρες.
Το ΠΑΣΟΚ μπέρδευε και τότε, το ’74-’85, και τώρα, στην κατάρρευσή του
Το ΠΑΣΟΚ της πρώτης δεκαετίας από τη γέννησή του μπέρδεψε τα κόμματα της ελληνικής Αριστεράς, είτε επρόκειτο για το ΚΚΕ είτε για την ευρωκομμουνιστική εκδοχή της. Εγινε αντικείμενο τριβών στο εσωτερικό τους, συνεχών ταλαντεύσεων και θυμού, ενώ χαρακτηριστική ήταν και η έλλειψη κατανόησης του φαινομένου εκ μέρους της. Στις αρχές και στα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα, το ΠΑΣΟΚ ανακηρυσσόταν σε δύναμη ακόμα και της αντιιμπεριαλιστικής επανάστασης, ενώ στα τέλη του ογδόντα και στις αρχές του ενενήντα αποτελούσε την πηγή του «κακού» που έπρεπε να διαλυθεί.
Το ΠΑΣΟΚ ανέδειξε εκείνη την περίοδο τις αριστερές δημοκρατικές παραδόσεις που υπήρχαν στην Ελλάδα και ανταποκρίθηκε σε πολλαπλά κοινωνικά αιτήματα. Ταυτόχρονα, όμως, προσέγγισε τη λογική του συστήματος και οι κορυφές του βρέθηκαν σε σχέσεις εμπλοκής, ακόμα και άμεσης διαπλοκής, με τα στενά συμφέροντα όσων λεηλάτησαν και λεηλατούν τη χώρα. Ο ηγετικός πυρήνας του κόμματος έχασε την επαφή του με τις κοινωνικές δυνάμεις που το στήριξαν και απ’ όπου προήλθε. Πολλά στελέχη του έγιναν σε μεγάλο βαθμό φορείς ενός επαρχιώτικου κοσμοπολιτισμού. Από θέσεις πατριωτισμού μετακινήθηκαν σε θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες το σύγχρονο απαιτεί και παραίτηση από κάθε έννοια πατριωτισμού. Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι πολλά στελέχη του δεν αναδεικνύονταν, πλέον, μέσα από κοινωνικούς αγώνες και ιδεολογικές αντιπαραθέσεις. Επιπλέον, ουδέποτε εργάστηκαν εκτός κρατικού μηχανισμού και κομματικών θέσεων, ενώ έγιναν ιερείς των ιδιωτικοποιήσεων, κάνοντας ταυτόχρονα το κράτος ευάλωτο στη διαπλοκή και στους τραπεζίτες. Αρκεί να δει κανείς τα βιογραφικά πολλών υπουργών του ΠΑΣΟΚ και εύκολα θα κάνει τη διαπίστωση. Οι ίδιοι μετατράπηκαν με τον καιρό από «επαγγελματίες πολιτικοί» σε «επαγγελματίες υπουργοί» που δεν μπορούν να ξεκολλήσουν από τις θέσεις τους, ούτε βέβαια να παραιτηθούν, ακόμα κι αν καταστρέφουν τη χώρα.
Το παράξενο στις σχέσεις ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στα κόμματα της Αριστεράς είναι ότι το πρώτο μπερδεύει τα δεύτερα όχι μόνο στην περίοδο της ανόδου και βασιλείας του, αλλά και τώρα που βρίσκεται σε κατάρρευση. Το ΠΑΣΟΚ καταρρέει και η Αριστερά δεν μπορεί να δημιουργήσει σχέσεις συμμαχίας με τον κόσμο της δημοκρατικής παράταξης, που για άλλη μια φορά επανέρχεται στις δημοκρατικές-αριστερές καταβολές του. Τα κόμματα της Αριστεράς πιστεύουν ότι οι δυνατές εναλλακτικές πρακτικές είναι είτε να ανοίξουν τις πόρτες τους «στο μπάτε σκύλοι αλέστε», είτε να καταλαμβάνονται από τον φόβο μην τυχόν και κολλήσουν καμιά βαριά αρρώστια από το ΠΑΣΟΚ και τις δυνάμεις που προέρχονται από αυτό.

Διαφοροποιήσεις στο ΠΑΣΟΚ και πολιτική του μνημονίου
Ανάμεσα στις δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, μπορεί κανείς, με βάση τα μνημόνια, να ξεχωρίσει μια σειρά ομάδων. Η πρώτη είναι εκείνη του «κοσμοπολίτικου επαρχιωτισμού», που στήριξε και τα δύο μνημόνιο, το «1» και το «2», καθώς και το μεσοπρόθεσμο, όπως επίσης και κάθε παραβίαση δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Συναίνεσε στην κατάργηση των εγγυήσεων του κοινωνικού κράτους, καθώς και του κράτους δικαίου. Εχει ταυτιστεί με τα συμφέροντα και τη λογική της τρόικας και της ντόπιας διαπλοκής, ετοιμάζεται δε να στηρίξει κι ένα τρίτο μνημόνιο ή να σφάξει δικαιώματα και λαϊκό εισόδημα μέσα από τις επικείμενες επικαιροποιήσεις του μνημονίου 2. Πρόκειται για μια ακραία νεοφιλελεύθερη πτέρυγα εντός του ΠΑΣΟΚ, που θα το… αποκτήσει τις επόμενες ημέρες ως ένα είδους λάφυρου για τον ραγιαδισμό που επέδειξε και την εξυπηρέτηση της διαπλοκής.
Μια δεύτερη κατηγορία δυνάμεων που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ είναι εκείνες που στήριξαν όλη την άθλια πολιτική του μνημονίου 1, του μεσοπρόθεσμου, της κατάργησης δικαιωμάτων, της επιτροπείας επί της χώρας, ενώ τμήμα τους συνέβαλε στην εισβολή του ΔΝΤ στα ελληνικά δρώμενα. Στήριξαν ακόμα και την παρουσία της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση. Οι δυνάμεις αυτές διαφώνησαν με το μνημόνιο 2 και θα ήταν καλοδεχούμενες, αν αυτή η διαφωνία τους α) είχε δημόσια εκδηλωθεί με σταθερότητα πριν από την απομάκρυνσή τους από τις υπουργικές θέσεις, από τις οποίες δεν παραιτήθηκαν, β) αξιολογούσαν αυτοκριτικά τα όσα άδικα έπραξαν σε βάρος της ελληνικής κοινωνίας (αντίθετα, δείχνουν να μην έχουν καταλάβει τίποτα) και γ) δεν επιδείκνυαν τάσεις ηγεμονισμού που συνοδεύει την έλλειψη αυτοκριτικής αξιολόγησης της δικής τους στάσης και πρακτικής το προηγούμενο διάστημα. Οι δυνάμεις αυτές έχουν καταφέρει να γίνουν ο ανάστροφος καθρέφτης της Ν.Δ. Λένε ότι το πρώτο μνημόνιο ήταν ορθό, ενώ το δεύτερο όχι, τη στιγμή που η Ν.Δ. επιμένει να θεωρεί καταστροφικό το πρώτο μνημόνιο, αλλά όχι το δεύτερο, που αποτελεί τη συνέχεια του πρώτου.
Ουδείς όμως μπορεί να παραβλέψει ότι τα μνημόνια κινούνται συνολικά στην ίδια πολιτική γραμμή, έχοντας την ίδια ραγιαδίστικη και κοινωνικά άδικη λογική. Με αυτές τις δυνάμεις, καλά θα κάνουν τα κόμματα της Αριστεράς να κρατήσουν αποστάσεις.
Πιστεύω ότι άλλες δυνάμεις που φεύγουν ακόμα και σήμερα από το ΠΑΣΟΚ μπορούν να βοηθήσουν τη χώρα και τον χώρο της δημοκρατικής, πατριωτικής, προοδευτικής παράταξης, αρκεί να δουν ουσιαστικά αυτοκριτικά τα τρία τελευταία χρόνια και να μη θέλουν να ηγεμονεύσουν και της επόμενης ημέρας. Οι δυνάμεις αυτές είναι απαραίτητες για ένα νέο πολιτικό σκηνικό, αρκεί να παλέψουν με το παλιό, πριν απ’ όλα μέσα τους. Θα είναι μεγάλο λάθος για οποιαδήποτε δημοκρατική αριστερή δύναμη να τις αγκαλιάσει άκριτα, χωρίς τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις, όπως επίσης θα ήταν λάθος να τις απορρίψει κανείς ασυζητητή. Το μέλλον τους εξαρτάται από τη στάση που θα κρατήσουν οι ίδιες ως προς το χθες και τη θέση τους στο αύριο.
Υπάρχουν και οι δυνάμεις που εξαρχής τάχθηκαν ενάντια στις μνημονιακές πολιτικές. Μάλιστα πολλές από αυτές υπήρξαν οι πρώτες που ανέλυσαν, εξήγησαν και ανέδειξαν την αρνητικότητά τους. Κάτι που δεν πρέπει να το ξεχνά η οργανωμένη Αριστερά, που ούτε τα προβλήματα στο κοινωνικό κράτος ή στις διαπραγματεύσεις είχε εντοπίσει, ούτε μελέτησε εκείνη πρώτη τις αρχικές δανειακές συμβάσεις και το πρώτο μνημόνιο, ούτε είχε κατανοήσει εξαρχής το πατριωτικό και δημοκρατικό πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί. Με αυτές τις δυνάμεις τα αριστερά κόμματα οφείλουν να συνεργαστούν χωρίς να παριστάνουν τους μικρομέγαλους.
Η ιστορία έχει δείξει ότι όταν η Αριστερά νιώθει στα πάνω της, νομίζει ότι μετατράπηκε σε κάποιο είδος brand name, το οποίο δεν θα πρέπει να αλλοιωθεί από πολλές συνεργασίες, ιδιαίτερα αν είναι αυτές ισότιμες. Δεν λείπουν τα στελέχη της Αριστεράς που φοβούνται ότι η συνεργασία με συνεπείς δημοκρατικές-αριστερές δυνάμεις θα αλλοιώσει την πολιτική και το «όνομα» που νομίζουν ότι έχουν κατακτήσει. Μάλιστα ένα κομμάτι τους φοβάται μην αλλοιωθεί «το κάστρο» και πέσει από μέσα με τις δυνάμεις συνεργασίας, ως αυτές να είναι ο νέος δούρειος ίππος. Σ’ ένα άλλο κομμάτι τους ανησυχούν μήπως έρθουν «οι ξένοι» και φάνε από τα έτοιμα, δηλαδή από τις καρέκλες που ήδη νομίζουν ότι τους περιμένουν.
Και οι δύο λογικές είναι βαθιά αντιενωτικές και δεν βοηθούν στη συγκέντρωση των απαραίτητων δυνάμεων. Διότι, όπως εξηγώ και στις ομιλίες μου, σε αυτό τον τόπο, σε αυτή την ιστορική στιγμή, υπάρχουν δύο ειδών ευθύνες: εκείνες όποιων οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή και εκείνες, εμάς των υπολοίπων, που δεν καταφέρνουν να την αποτρέψουν, επιβάλλοντας μια πολιτική σωτηρίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Στη Νάξο, 11-13 Ιουνίου 2021 Το 33ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας

Το 33ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας με θέμα:   «Η θάλασσα στον κινηματογράφο» σε συνεργασία με την Κινηματογρα...