Τα τελευταία χρόνια, η πράσινη ανάπτυξη προβάλλεται ως πανάκεια για την ενεργειακή κρίση και την κλιματική αλλαγή. Όμως στα νησιά των Κυκλάδων, η περίφημη «πράσινη μετάβαση» έχει άλλο χρώμα: το γκρι του τσιμέντου και το μεταλλικό των ανεμογεννητριών που ξεφυτρώνουν σαν βιομηχανικά τοτέμ πάνω σε γαλήνια τοπία. Από τη Νάξο και την Πάρο μέχρι τη Δονούσα, οι τοπικές κοινωνίες βλέπουν το οικοσύστημά τους να θυσιάζεται στο όνομα μιας υποκριτικής οικολογίας, πίσω από την οποία κρύβονται εταιρικά συμφέροντα.
Η Νάξος, το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, απειλείται με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε περιοχές μοναδικής βιοποικιλότητας, γεωργικής ζωής και ιστορικής σημασίας. Η Πάρος, βασισμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου στον τουρισμό, βλέπει την ελκυστικότητά της να απειλείται από «φουτουριστικές» εγκαταστάσεις που αλλοιώνουν το τοπίο. Και στη Δονούσα, σχεδιάζεται ένα υπεράκτιο πλωτό αιολικό πάρκο γιγαντιαίας κλίμακας, με ανυπολόγιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο θαλάσσιο οικοσύστημα.
Η εικόνα αυτού του πάρκου δεν παραπέμπει σε βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά σε στρατιωτική απόβαση μια ενεργειακή «Νορμανδία» των εταιρικών συμφερόντων. Οι ανεμογεννήτριες δεσπόζουν όχι ως σύμβολα πράσινου μέλλοντος, αλλά ως φρουροί μιας εισβολής. Πρόκειται όχι απλώς για περιβαλλοντική υποβάθμιση, αλλά για έναν ακήρυχτο πόλεμο ενάντια στην τοπική αυτονομία, τη φυσική κληρονομιά και τον πολιτισμικό ιστό των νησιών. Κι αν όντως είμαστε σε πόλεμο με τα συμφέροντα, τότε οι γραμμές άμυνας δεν στήνονται στους λόφους, αλλά στα δημοτικά συμβούλια, στις πλατείες, στα δικαστήρια και στα βουνά που ακόμη δεν έχουν τσιμενταριστεί.
Οι επιδοτήσεις του κράτους και τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ε.Ε. δεν αξιοποιούνται για την ενεργειακή αυτονομία των τοπικών κοινωνιών, αλλά κατευθύνονται σε έργα αποκλειστικά σχεδιασμένα για εξαγωγή ενέργειας, προς όφελος των λίγων. Οι κάτοικοι γνωρίζουν καλά πως δεν θα επωφεληθούν. Αντίθετα, θα ζήσουν με τις περιβαλλοντικές και αισθητικές συνέπειες χωρίς αντίκρισμα.
Το πιο οξύμωρο απ’ όλα; Η «πράσινη» ρητορική χρησιμοποιείται για να νομιμοποιήσει την καταστροφή του ίδιου του φυσικού περιβάλλοντος. Όταν η προστασία του περιβάλλοντος μετατρέπεται σε πρόσχημα για την εκβιομηχάνιση κάθε παρθένου τόπου, τότε βρισκόμαστε μπροστά σε θεσμοθετημένη περιβαλλοντική παραπλάνηση. Το τίμημα δεν θα είναι μόνο οικολογικό. Θα είναι πολιτιστικό και κοινωνικό: η απώλεια ταυτότητας, η αλλοίωση της τοπικής ζωής, η εσωτερική μετανάστευση όσων δεν αντέχουν την υποβάθμιση.
Η πράσινη ενέργεια είναι αναγκαία. Αλλά όχι έτσι. Όχι πάνω στις πλάτες των λίγων, προς όφελος των ισχυρών. Οι Κυκλάδες δεν είναι ενεργειακά λατομεία· είναι ζωντανά τοπία, με ανθρώπους, ιστορία, πολιτισμό. Ο μόνος άνεμος που πρέπει να φυσά σήμερα στο Αιγαίο είναι ο άνεμος της αντίστασης από τα χωριά μέχρι τα δικαστήρια, και από τα καφενεία μέχρι τις κορυφογραμμές.
Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να βαφτίζουμε «ανάπτυξη» την καταστροφή. Αν θέλουμε πράσινο μέλλον, πρέπει πρώτα να το υπερασπιστούμε από τους «πράσινους» καταπατητές του παρόντος.
